SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 213
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ २०० चिकित्साकलिका। प्रकः । पुष्करजटा पुष्करमूलम् । लवणत्रयं सैन्धवबिडसौवर्चलानीति । कायचिकित्सितं संक्षिप्तं संक्षेपेणोक्तमेतन्मया ॥ इति शब्दः परिसमाप्तौ कृतः । अथ कायचिकित्सितमिति कोऽर्थः ? उच्यते-कायशब्देनाग्निरभिप्रेतः। तथा च वृद्धभोजेनोक्तम्-'तमिमं कायमेवाग्निं प्रवदन्ति मनीषिणः । योऽयं निर्दहति क्षिप्रमाहारं सर्वदेहिनाम् ॥ अनादिमध्यनिधनः सर्वतन्त्रेषु पठ्यते। प्रभालक्ष्यसमायुक्तो जीवः स हि सनातनः ॥ यस्तं चिकित्सेत्सीदन्तं विषमं मन्दमेव वा। आयुर्वेदनियोगेन स वै कायचिकित्सिकः । अथवा दोषधातुमलादिसंघातः कायः तस्य ज्वरादिभिर्ध्यापन्नस्य चिकित्सा कायचिकित्सेति ॥ २९७ ॥ . इति तीसटसुतचन्द्रटाविरचितायां चिकित्साकलिकाटीकायां कायचिकित्सा समाप्ता। हींग, श्वेतजीरा, धनियां, हरड़, चित्रक, पुष्करमूल, सैन्धानमक, बिडनमक, कालानमक, इनके चूर्ण को ४ रत्ती मात्रा में यथादोष गर्मजल आदि अनुपान द्वारा पीने से हृदय, पीठ, कोष्ट, गुदा तथा गुह्यस्थल के रोग नष्ट होते हैं। इस प्रकार हमने संक्षेपतः कायचिकित्सा का वर्णन किया है ॥ इति आयुर्वेदाचार्य श्रीजयदेव विद्यालंकार विरचितायां परिमलाख्यायां चिकित्साकलिकाव्याख्यायां _ कायचिकित्सा समाप्ता ।
SR No.002391
Book TitleChikitsa Kalika
Original Sutra AuthorN/A
AuthorNarendranath Mtra
PublisherMitra Ayurvedic Pharmacy
Publication Year
Total Pages274
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari
File Size18 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy