Page Text
________________
शोषचिकित्सा। इन गुटिकाओं में से एक गुटिका को प्रातःकाल भोजन से पूर्व मुद्गयूष (मूंग का पानी), जांगल मांस रस, शीतल जल, कथित जल, मार्दीक (अंगूरी शराब), मदिरा अथवा दूध, इनमें से किसी एक के अनुपान से सेवन करें। पथ्य-लघु भोजन। इसके सेवन से मनुष्य कामदेव के समान सुन्दर अंग वाला होता है ॥ २७४ ॥
साम्प्रतं अस्य रोगप्रत्यनीकतामाहशोफ ग्रन्थ्यवमन्थवेपथुवमीपाण्ड्वामयश्लीपदप्लीहार्शःप्रदरप्रमेहपिटिका मेहाश्मरीशर्कराः । हृद्रोगार्बुदवृद्धिविद्रधियकृद्योन्यामयामानिलानूरुस्तम्भभगन्दरज्वररुजस्तूनीप्रतूनीतृषः ॥ २७५ ॥ वातासृप्रबलं प्रवृद्धमुदरं कुष्ठं किलासं कृमीन् कासं श्वासमुरःक्षतं क्षयमसृपित्तं सपानात्ययम् । -उन्मादं मंदमप्यपस्मृतिमतिस्थौल्यं कृशत्वं तनोरालस्यं च हलीमकं च शमयेन्मूत्रस्य कृच्छ्राणि च॥२७६।।
इयं शिवगुटिका शोफादीन् मूत्रकृच्छ्रान्तान् शमयेत् । शोफादीनामितरतरद्वन्द्वः । शोफः सर्वसरः ग्रन्थिः शोफसमुत्थानः प्रसिद्धः । अवमन्थो लिङ्गव्याधिः शूकत्वदोषकृत्। वेपथुः कम्पः। योन्यामयाः योनिरोगाः। आमानिलः सामो वायुः । वातसृक् वातरक्तम् । प्रबलं प्रकृष्टबलमवगाढमित्यर्थः । प्रवृद्धमुदरं प्रवर्द्धितमुदरम् । कुष्ठं त्वग्दोषम् । किलासं श्वित्रम् । क्षयं शोषम् । असृपित्तं रक्तपित्तम् । आवर्द्धितस्तरुणावस्थः उन्मादो मदसंज्ञः । अतिस्थौल्यं मेदुरत्वम् । कृशत्वं कृशता तनोः शरीरस्य । ननु च तनोरतिस्थूलत्वकृशत्वमपहन्तीति विरुद्धम् । अत्रोच्यते-भोजनात् प्राक् संसेव्य कृतानि मुद्गयूषदाडिमाम्बुपुराणषष्टिकौदनभोजनानि स्थूलत्वहंतृणि कृतं च मांसरसक्षीररक्तशालिभोजनं कृशत्वं हन्तीति ॥ २७५-२७६ ॥ ____यह शिवगुटिका शोफ, अवमन्थ, वेपथु (कम्प), वमी (कै), पाण्डुरोग, श्लीपद, प्लीहा, अर्श, प्रदर, प्रमेह पिडका, प्रमेह, अइमरी (पथरी), शर्करा, हृद्रोग, अर्बुद, अण्डवृद्धि, विद्रधि, यकृद्रोग, योनिरोग, आमवात, ऊरुस्तस्भ, भगन्दर, ज्वर, तूनी, प्रतूनी, तृष्णा, प्रबल वातरक्त, प्रवृद्ध उदर, कुष्ठ, श्वित्र, कृमि, कास, श्वास, उरः
| SR No. | 002391 |
| Book Title | Chikitsa Kalika |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Narendranath Mtra |
| Publisher | Mitra Ayurvedic Pharmacy |
| Publication Year | |
| Total Pages | 274 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 18 MB |