Chikitsa Kalika

SR No.: 002391
Original Sutra Author: N/A
Author: Narendranath Mtra
Publisher: Mitra Ayurvedic Pharmacy
Total Pages: 274
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 18 MB

Page 193

१८०
चिकित्साकलिका |
नं शोषः साफल्यं व्रजति वपुषि क्षीयमाणेऽपि जन्तोर्न मूर्च्छा नो छद्दिस्टडपि च न च श्वासकासादयश्च । न चालक्ष्मीर्विघ्नं कचिदपि न च व्यापदः संभवन्ति प्रयोगादेतस्मान्मनसि न धियो विभ्रति भ्रान्तिमन्तः ॥ २६४ ॥ प्रसरति पुरः प्रज्ञा ज्ञेये जरा जडतां त्रजेद् विदधति पदं नैवाकस्मात् वलीपलितानि च । भवति न भयं रुग्भ्यः काये न चास्पदमाप्नुयुश्च्यवनरचितप्राशप्राशादपुण्यशतान्यपि ।। २६५ ॥
शृङ्ग्यादिभिः सार्द्धं धात्री फलानां पञ्चशतानि अद्रोणेन विपचेत् । शृङ्ग्यादीनामितरेतरद्वन्द्वः । शृङ्गी कर्कटशृङ्गी । तामलकी दरहलिका । फलत्रिकं त्रिफला । बला वाटचालकम् । छिन्ना गुडूची | विदारी क्षीरविदारिका । शठी कर्चूरभेदः । जीवन्ती सुवर्णजीवन्ती । दशमूलं द्विपञ्चमूलम् । चन्दनं रक्तचन्दनम् । घनं मुस्तम् । नीलोत्पलं नीलपद्मम् । एला प्रसिद्धा । वृषं वासकम् । मृद्वीका द्राक्षा । अष्टकवर्गः पूर्वोक्तः । पौष्करं पुष्करमूलम् | मृद्धीकादियुतैः संयुक्तैः एभिः शृङ्ग्यादिभिः पृथक्पालिकैः प्रत्येकं पलप्रमाणैः सार्द्धं सह धात्रीफलानां आमलकीफलानां पञ्चशतानि अपां सलिलानां द्रोणमद्रोणं तेन विपचेत् क्वाथयेत् चतुर्भागावशेषं यावत् । अतोऽस्मात्काथमुद्धृत्य पृथक् कृत्वा आमलकानि तैलघृतयोः प्रत्येकं षड्भि षड्भिः पलैर्युतानि आमलकानि भृष्टानि तलितानि । अगलितखण्डो मत्स्यण्डिका तस्यार्द्धतुला पंचाशत्पलानि निधाय क्षिप्त्वा विधिवदवलेहविधिना पचेत् । तस्मिन्नवले हे शीतीभूते मधुनः षट्पलानि । कुडवश्चत्वारिपलानि वांइया वंशरोचनायाः । चतुर्जातकं पूर्वोक्तं तस्मात् मुष्टिः पलम् | मागधिका पिप्पली तस्याः पलद्वयम् । एतत्सर्व सूक्ष्मं चूर्ण कृत्वा क्षिपेत् । अयं च्यावनः प्राशः स्मृतः कथितः एतस्मात् च्यवनप्राशनप्रयोगात् जन्तोर्वपुषि शरीरे क्षीयमाणेऽपि
१ - योगा रत्नाकरे तु न शोषः साफल्यं ब्रजति वपुषि क्षीणमनसो न मूर्च्छा नो छर्दिस्तदपि च न च श्वासकसनम् । नचालक्ष्मीर्विघ्नः क्वचिदपि न च व्यापद्भयं प्रयोगादेतस्मान्मनसिजधियो विभ्रति मनः । इति पाठान्तरं दृश्यते ॥