________________
गुल्मचिकित्सा।
१३३ सर्वोदरनं घृतमेतदुक्तं
दुर्णामगुल्मग्रहणीगदनम् ॥ १७२ ॥ द्विपञ्चमूली दशमूली तस्या जलं क्वाथम् । मस्तु गवाम् । द्विपञ्चमूलीकाथमस्तुभ्यां चतुर्गुणाभ्यां सिद्धं घृतं प्रस्थसम्मितम् । सपञ्चकोलं च सयावशूकम् । यावशूको यवक्षारः । पञ्चकोलकः पूर्वोक्तः । पञ्चकोलयवक्षाराभ्यां पलचतुष्ककल्कीकृतम् । एतद् घृतं सर्वोदर मुक्तं कथितं दुर्नामगुल्मग्रहणीगदान हन्तीति ॥ १७२ ॥
इति उदरचिकित्सा समाप्ता। दशमूलघृत-गव्यघृत २ प्रस्थ । दशमूलक्काथ ८ प्रस्थ । दही का पानी ८ प्रस्थ । काथार्थ-पञ्चकोल तथा यवक्षार मिलित ८ पल । यथाविधि पाक कर सेवन कराने से सम्पूर्ण उदररोग नष्ट होते हैं। मात्रा-आधा तोला । यह घृत अर्श, गुल्म तथा ग्रहणीरोग को नष्ट करता है ॥ १७२ ॥ इति आयुर्वेदाचार्य श्रीजयदेव विद्यालंकार विरचितायां परिमलाख्यायां चिकित्साकलिकाव्याख्यायां
उदरचिकित्सा समाप्ता । .
--::--
अथ गुल्मचिकित्सा। साम्प्रतं उदरचिकित्सानन्तरं यथोद्देशं गुल्मचिकित्सितमाह
हिङ्ग्वमिचव्यलवणत्रयवेतसाम्लक्षारद्वयं त्रिकटुदाडिमतिन्तिडीकम् । सग्रन्थिकानिकशठीहपुषाजगन्धापाठाभयाससितजीरकपौष्कराह्वम् ॥ १७३ ॥ सोनं सधान्यकमिति प्रविधाय चूर्ण भूयः प्लुतं हि फलपूरफलद्रवेण । उष्णोदकादिपरिपीतमिदं निहन्ति
शूलानि गुल्मगुदजग्रहणीगदांश्च ॥ १७४ ।। इदं हिङ्ग्वाद्यं चूर्ण उष्णोदकादिपरिपीतं शूलादीनिहन्ति ।
