Page Text
________________
(३८)
सिद्धान्तचन्द्रिका। [हससंधिः] - ( तत्त्वदी०)-न शादिति ॥ शात्परस्य सस्य शकारप्रसंगो नास्ति अतः शात्परस्य तवर्गस्य चवर्गो निषिध्यते ॥ शादिति किम् । याञा ॥
(ष्टुभिः ष्टुः ) सकारतवर्गयोः षकारटवर्गाश्यां योगे षकारटवर्गों भवतः ॥ कष्षष्ठः । तट्टीकते । __ (सुबोधिनी )-ष्टुभिः ष्टुः ॥ स्तोरित्यनुवर्तते । ष् च टवश्च ष्टवस्तैः टुभिः । च टुश्चानयोः समाहाराष्टः । नपुंसकनिर्देशोऽयमित्येके । षा माहितः टुःष्टुः । शाकपार्थिवादित्वान्मध्यमपदलोपः । इति पुल्लिङ्गनिर्देशोऽयमित्यन्ये । इहापि स्थान्यादेशयोर्यथासंख्यम् । निमित्तस्थानिनोस्तु न 'न षि' इति निषेधात् । स्तोः ष्टुभिर्योगे ष्टुः स्यादिति ॥ . (तत्त्वदी. )-ष्टुभिः ष्टुरिति ॥ स्तोरित्यनुवर्तते । समासः पूर्ववत् । अत्रापि ष्टौ पुरित्येव सुवचम् ॥
(न पि) षकारे परे तवर्गस्य ष्टुत्वं न भवति ॥ भवान्षष्ठः । " (सुबोधिनी)-न पि ॥ तोष्टुर्न स्यात् षकारे परे ॥ तोरिति किम् । कष्षष्ठः ॥ पात किम् । तट्टीका ॥ पीति सप्तमीनिर्देशात्पूर्वे षकारे ष्टुत्वं स्यादेव । रोष्टेति ॥ . (तत्त्वदी०)-न षीति ॥ अत्र तोरित्यनुवर्तते ॥षीति किम् । तट्टीकते । पीति सप्तमीनिर्देशात्पूर्वस्य शकारस्य योगे ष्टुत्वं स्यादेव क्रोष्टा ॥
( टोरन्त्यात् ) पदान्ते वर्तमानादृवर्गात्परस्य स्तोः ष्टुर्न भवति । षण्नरः षड्नरः । षट् सीदन्ति ॥
(सुबोधिनी)-टोरन्त्यात् ॥ स्तोरित्यनुवर्तते । अन्ते भवोऽन्त्यस्तस्मादन्त्याता अन्त्यशब्देन पदान्तं कथ्यते । भवार्थे ण्यः । 'णितो वा' इति णित्त्वविकल्पादृद्धयभावः पदान्ते स्थिताट्टोः परस्य स्तोः ष्टुत्वं न भवति ॥ पदान्तात् टोः किम् । ईट्टे ॥ टोः किम् । सर्पिष्टमम् ॥ 'अमे जमा वा' इति मे षण्नरः। जबभावपक्षे षड् नरः। नर इति बहुवचनम् ॥ . (तत्त्वदी० )-टोरन्त्यादिति ॥ स्तोरित्यत्रानुवर्तते नतोरिति ॥ टोरिति किम् ॥ सार्पष्टमम् ॥ अन्त्यः । भवार्थे ण्यः । 'णितो वा' इति वृद्धिविकल्पादृद्धयभावः ॥
( नवतिनगॉर्न ) षण्णवतिः । षण्णगर्यः ॥ (सुबोधिनी )-नवतिनगर्योन ॥ पदान्तादृवर्गात्परयोर्नवतिनगरीशब्दयोर्न ष्टुत्वनिषेधो भवति ॥ टोरन्त्यादिति निषेधो न प्रवर्तते इत्यर्थः। षडभिरधिका नवतिरिक त्यत्र पस्य डत्वे कृते नस्य ष्टुत्वम् ततः षण्णवतिः ॥ षट् नगर्यः इत्यत्र नस्य ष्टुत्वम् । षण्णगर्यः॥
| SR No. | 002369 |
| Book Title | Siddhant Chandrika Purvarddham |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsharma Pandit |
| Publisher | Kshemraj Krishnadas |
| Publication Year | 1800 |
| Total Pages | 372 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 12 MB |