________________
[विभक्त्यर्थाः] टीकाद्वयोपेता।
(२२५) ( तुल्यार्थयोगे ) कृष्णेन तुल्यः । रामेण सदृशः ॥ (सुबोधिनी )-तुल्यार्थयांगे ॥ तोलनं तुला तुलया संमितस्तुल्यः ण्यप्रत्ययः। णितो वेति वृद्धयभावः । तुल्यार्थवाचकशब्दयोग तृतीया वा स्यात् । पक्षे संबन्धे षष्ठी । तुलोपमाशब्दौ विना । उपमा तुला वा हरेनास्तीति । तुल्यः सदृशः समः कृष्णेन कृष्णस्य वा ॥
(फलप्राप्तौ कालाध्वनोरत्यन्तसंयोगे तृतीया) अह्ना क्रोशेन वाऽनुवाकोऽधीतः॥ फलप्राप्तौ किम् । मासमधीतो नायातः॥
(सुबोधिनी )-फलप्राप्तौ कालाध्वनोरत्यन्तसंयोगे तृतीया॥अन्तं विराममतिक्रान्तोऽत्यन्तः। अत्यन्तश्चासौ संयोगश्चात्यन्तसंयोगस्तस्मिन् अत्यन्तसंयागे। निरन्तरसंनिकर्षे कालाध्ववाचकाभ्यां तृतीया स्यात् फलप्राप्तौ सत्याम् । देवदत्तेनानुवाको ग्रन्थविशेषोऽह्ना दिनं यावन्निरन्तरं क्रोशेन एककोशं यावनिरन्तरं वाऽधीतः। कालाध्वनोरिति द्वितीयावाधिकेयं तृतीया ॥ (तत्त्वदी० )-फलेति ॥ फलप्राप्तौ किम् । मासमधीतो नायातः ॥
( अशिष्टव्यवहारे दाणः प्रयोगे चतुर्थ्यर्थे तृतीया) दास्या संयच्छते कामुकः । धर्ये तु भार्यायै संयच्छति ॥ . (सुबोधिनी )-अशिष्टव्यवहारे दाणः प्रयोगे चतुर्थ्यर्थे तृतीया ॥ निषिद्धाचारे प्रतिपाद्य दाणः प्रयोगे चतुर्थ्यर्थे तृतीया स्यात् ॥ दास्या संयच्छते कामी। धम्य तु भार्यायै संयच्छति ॥ इति पुनरपि तृतीया ॥
(नमआदियोगे चतुर्थी) नमो नारायणाय ॥ एवं स्वस्तिस्वाहास्वधाऽलंवषड्योगे च ॥
(सुबोधिनी )-नमआदियोगे चतुर्थी ॥ सम्बन्धसामान्ये षष्ठयां प्राप्तायां तराधिका चतुर्थी ॥ नारायणाय हरये नमोऽस्तु॥ प्रजाभ्यः स्वस्ति कल्याणम् ॥ अग्नये स्वाहा ॥ पितृभ्यः स्वधा ॥ अलमिति समर्थार्थस्य ग्रहणम् । हरिदैत्येभ्योऽलं समर्थ इत्यर्थः ॥ इन्द्राय वषट् ॥
( तत्त्वदी० )-नमआदियोगे चतुर्थीति ॥ नमस्करोति देवानित्यादौ तु उपपदविभक्तरित्यायुक्तमेव । स्वयंभुवे नमस्कृत्यादौ तु स्वयंभुवमनुकूलयितुमित्यर्थे तुमोऽप्रयुक्तस्य कर्मणि चतुर्थी । एतच कार्यायेति सूत्रेण ज्ञापितम् । कार्य विधातुमित्यर्थात् ॥