Page Text
________________
( १९० )
सिद्धान्तचन्द्रिका |
[ स्त्रीप्रत्ययाः ]
पचन्ती || उदन्तादृदन्तात्तु गौणत्वेऽपि । प्रियविदुषी । प्रियपचन्ती । गौणमुख्यन्यायस्यानि - त्यत्वात् । ध्वद् इत्यादौ तु धातोश्चेत् वित्कार्यं तर्ह्यञ्चतेरेव इति नियमेन प्राप्तिर्बाधिता ॥ (मन्नन्तान्ने) सीमा, सीमानौ । दामा, दामानौ ॥
(सुबोधिनी ) - मन्नन्तान्नेषु । मन्नन्तान्नाम्न ईपू न भवति ॥ सीमा । दामा | राजवत् ॥ ( दी ० ) - मन्नन्तादिति ॥ एतन्मूलं तु आवतः स्त्रियामिति सूत्रे विपरीतनिर्देश एव । एवमुत्तरत्रापि ॥
(अन्नन्ताद्वहुवी ) बहुयज्वा बहुयज्वानौ ॥
(सुबोधिनी) - अन्नन्ताद्बहुव्रीहेर्न ॥ नान्तत्वात्प्राप्त ईपू स न भवति । बहवो यज्वानो यस्यां सा बहुयज्वा नगरी ॥
( डाब् वा ) मन्नन्तान्नाम्नोऽनन्ताद्बहुव्रीहेश्व डाबू वा स्यात् ॥ ङित्त्वाट्टिलोपः ॥ सीमा, सीमे, सीमाः ॥ दामा दामे, दामाः ॥ बहुयज्वा, बहुयज्ये, बहुयज्वाः ॥
(सुबोधिनी ) - डाब वा ॥ मन्नन्तान्नाम्रो ऽन्नन्ताद्बहुव्रीहेश्व डाव् वा स्यात् । डिवाट्टिलोपः । सीमा । दामा | बहुयज्वा । गङ्गावत् ||" सीमसी मे स्त्रियामुभे " इत्यमरः ॥ ( उपधालोपिनो बहुव्रीहेर्वें) बहुराज्ञी - बहुराजा ॥
( सुबोधिनी) - उपधालोपिनो बहुव्रीहेर्वेपू ॥ अन्नन्ताद्बहुव्रीहेरुपधालोपिनो वेपू स्यात् ॥ बहवो राजानो यस्यां सा बहुराज्ञी || ईपि अन इत्यलोपः । ईब्भावे डा | पक्षे डाबीपोर भावः ॥
( नदादेः ) स्त्रियामी ॥ नदी । गौरी । सरसी । सखी । अशिश्वी । अनड्डाही | अनडुही इत्यादि ॥
( सुबोधिनी) - नदादेः ॥ नद आदिर्यस्य स नदादिस्तस्मान्नदादेर्गणात् स्त्रियामीप् स्यात् ॥ अनुपसर्जनादेवायं गौणमुख्यन्यायात् । नद इत्यव्यक्तं शब्दं करोतीति पचाद्यप्रत्ययः । यस्येत्यलोपः । नदी || गौणे तु नदीमतिक्रान्ता स्त्री अतिनदा || सुपर्णशब्दादपत्येऽर्थे एयण् प्रत्ययः । आदिस्वरवृद्धिश्च । सुपर्णाया अपत्यं स्त्री सौपर्णेयी ॥ ऊरुः प्रमाणं यस्याः सा ऊरुद्वयसी नदी । यस्येत्यलोपः । ' प्रमाणे इयसनमात्रटः" इति द्वयसादिः ॥ अक्षैदव्यति 'केनेयेकाः' इति इकप्रत्ययः । आक्षिकी ॥ इणनशजिसतिभ्यः करविति करपू । एति परपुरुषं तच्छीला इत्वरी असती । करबू - द्वयसाद्यन्तोदाहरणचतुष्टयं वित इत्यत्र वक्तुमुचितम् । क्वचित्तु तथैव पाठस्तत्र
| SR No. | 002369 |
| Book Title | Siddhant Chandrika Purvarddham |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsharma Pandit |
| Publisher | Kshemraj Krishnadas |
| Publication Year | 1800 |
| Total Pages | 372 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 12 MB |