Page Text
________________
(१७०) सिद्धान्तचन्द्रिका। [युष्मदस्मत्पक्रिया ]
(सुबोधिनी )-नादौ ॥ वाक्यादौ मा भूत् । यथा त्वां पातु । पादादावपि मा भूत् । यथा कृष्णोऽस्मान् सर्वदा सर्वस्मिन् कालेऽवतु पातु । कीदृशः। अशेषैः समस्तैर्वेदैः कृत्वा संवेद्यो ज्ञायमानः। संवेत्तुं योग्यः संवेद्यः । कर्मणि ध्यण ॥ _(तत्त्वदी०)-नादायिति ॥ आदित्वं च सत्यन्यस्मिन् यस्मात्पूर्व नास्तीति वचनात्स्वप्राग्वर्णान्तरशून्यत्वम् । सत्यन्यस्मिन्निति विशेषणरहितलक्षणमन्ये वदन्ति । त्वन्मदादीनां तु नाय निषेधः । मध्येऽपवादाः पूर्वान्विधीन् बाधन्ते नोत्तरानिति न्यायात् ॥ योगविभागसाम
•दनन्तरस्येति न्यायं बाधित्वा त्वामाऽमेत्यस्यैव न निषेधः । अन्यथा त्वामाऽमा नादावित्येकयोगमेवाकरिष्यत् ॥
(विशेष्यपूर्व संबोधनेतरपूर्व संबोधनं च हित्वाऽन्यस्मात्सबोधनात्परयो ते) ' देवास्मान् पाहि नृहरे विष्णोऽस्मान् रक्ष सर्वदा ।' विशेष्यपूर्वात्तु । 'हरे कृपालो नः पाहि सर्वदा रक्ष देव नः ॥"
(सुबोधिनी)-विशेष्यपूर्व संबोधनेतरपूर्व संबोधनं च हित्वाऽन्यस्मात्संबोधनात्परयो ते ॥ संबोधनात्परयोर्युष्मदस्मदोः स्थाने एते आदेशा न भवन्ति किं कृत्वा । विशेष्यं पूर्व यस्य तत् एतादृशं विशेषणात्मकं संबोधनं त्यक्त्वा । च पुनः संबोधनादितरत् पदं पूर्व यस्य तत् एतादृशं संबोधनं त्यक्त्वा । विशेष्यपूत् िसंबोधनेतरपूर्वाञ्च संबोधनात् परयोर्युष्मदस्मदोः स्थाने एते आदेशा भवन्तीत्यर्थः । हे देव त्वमस्मान् पाहि रक्षेत्यर्थः । हे नरसिंहावतार हे विष्णो त्वमस्मान् रक्ष पालयेत्यत्र संबोधनात्परस्यास्मानित्यस्य नसादेशो न जातः। विशेष्यपूर्वात्संबोधनात्तु स्युरेव । यथा । हे हरे कृपाऽस्यास्ति कृपालुस्तस्य संबोधनं हे कृपालो त्वं नोऽस्मान्पाहि । हरे इति विशेष्यं कृपालो इति विशेषणम् । संबोधनेतरपूर्वात्संबोधनात्तु यथा । हे देव त्वं नोऽस्मान् सर्वस्मिन्काले रक्षेत्यत्र देवेति संबोधनस्य सत्त्वेऽपि ततःप्राचीनं रक्षेत्याश्रित्यादेशः ।।
(तत्त्वदी०)-नेति योगविभागादन्यत्रापि नेत्याशयेनाह ॥ विशष्यपूर्वमित्यादि ।। विशेष्यं पूर्वं यस्मात् तद्विशेष्यपूर्वं संबोधनम् । संबोधनेतरपूर्वमिति । संबोधनादितरत्संबोधनेतरपूर्वं यस्य तद्व्यमपि हित्वा त्यक्त्वेत्यर्थः ॥
(चादिभिश्च ) च वा ह अह एव एभिर्योगे नैते । 'आवयोर्युवयोश्वेशो हरिर्मामेव रक्षतु ॥'
(सुबोधिनी)-चादिभिश्च ॥ चादिगणस्थाः पञ्चैव चादयो ग्राह्या न त्वधिका लक्ष्यानुरोधात् । सहयोगे तृतीया । तया साक्षात्संबन्धो गृह्यते न तु परंपरासंबन्धः। यत्र युष्मदस्मदर्थगतान्समुच्चयादीन् चादयो द्योतयन्ति तदा चादिभिः सहाथद्वारा
| SR No. | 002369 |
| Book Title | Siddhant Chandrika Purvarddham |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramsharma Pandit |
| Publisher | Kshemraj Krishnadas |
| Publication Year | 1800 |
| Total Pages | 372 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 12 MB |