________________
१२० प्रमाणनयतत्त्वालोकालङ्कारः
अथोपनयननिगमनाभासौ प्रभाषन्तेउक्तलक्षणोल्लङ्घनेनोपनयनिगमनयोर्वचने तदाभासौ॥८॥
'हेतोः साध्यमिण्युपसंहरणमुपनयः' इत्युपनयस्य लक्षणम् ; 'साध्यधर्मस्य पुनर्निगमनम्' इति निगमनस्येति ।। ८० ॥
उपनयाभासमुदाहरन्तियथा परिणामी शब्दः कृतकत्वाद् यः कृतकः स परिणामी यथा कुम्भ इत्यत्र परिणामी च शब्द इति कृतकश्च
कुम्भ इति च ॥ ८१ ॥ इह साध्यधर्म साध्यमिणि साधनधर्म वा दृष्टान्तर्मिणि उपसंहरत उपनयाभासः ।। ८१ ॥
निगमनाभासमुदाहरन्तितस्मिन्नेव प्रयोगे तस्मात् कृतकः शब्द इति तस्मा
त्परिणामी कुम्भ इति च ॥ ८२ ॥ अत्रापि साधनधर्म साध्यधार्मणि साध्यधर्म वा दृष्टान्तर्मिणि उपसंहरतो निगमनाभासः । एवं पक्षशुद्धयाद्यवयवपञ्चकस्य भ्रान्त्या वैपरीत्यप्रयोगे तदाभासपञ्चकमपि तर्कणीयम् ।। ८२ ॥ इत्थमनुमानाभासमभिधायागमाभासमाहुःअनाप्तवचनप्रभवं ज्ञानमागमाभासम् ॥ ८३ ॥
अभिधेयं वस्तु यथावस्थितं यो जानीते यथाज्ञानं चाभिधत्ते स आप्त उक्तस्तद्विपरीतोऽनाप्तस्तद्वचनसमुत्थं ज्ञानमागमाभासं ज्ञेयम् ॥
अत्रोदाहरन्तियथा मेकलकन्यकायाः कूले तालहिन्तालयोर्मूले सुलभाः पिण्डखजूराः सन्ति त्वरितं गच्छत २ शावकाः! ॥४॥
रागाक्रान्तो ह्यनाप्तः पुरुषः क्रीडापरवशः सन्नात्मनो विनोदार्थ
