________________
पञ्चमः सर्गः।
२०९ मतं, तनामनात् । प्रभविता भावि, पुनः कि०, भविनां वापविनाशकृत् ॥ ४३॥
सकुलिशाङ्कममुष्य कराम्बुरुट्
तलमलं कमलां कलयत्यदः । अहितगोत्रभिदे तदसौ शिशुः
प्रबलभा बलभाग् भविता ध्रुवम् ॥४४॥ अमुष्य अस्य शिशोः, अदः कराम्बुरुदतलं करकमलतलं, कि०, सकुलिशाई सवज्रलक्ष्मकं, कमलां श्रियं, कलयति बिभतीत्यन्वयः । सकुलिशाङ्कमिति विशेषणद्वारा वज्रश्लेषं सूचयति पश्चिमार्धेनेति-तदसौ शिशुः, कीदृशः, प्रबलभाः प्रकृष्टतेजाः, पुनः, बलभाग, अहितगोत्रभिदे रिपुकुलच्छिदे, वज्रपक्षे पर्वतच्छिदे, भविता इति गुरुश्चिन्तयतीत्यर्थः ॥४४॥
अयममुण्य करः कमलोत्कर
श्रियमियति हृदीति मनस्विनाम् । अरुणता रुचिरं न विमुञ्चते
यमहता महतामपि चित्रकृत् ॥४५॥ अमुष्य शिशोः, करो हस्तः, कमलोत्करस्य पङ्कजवजस्य श्रियं शोभा, इयर्ति प्रामोति, इति मनखिना सहृदयानां, चेतसि, प्रतिभातीत्यध्याहारः। कमलोत्करोपमाहेतुमुत्तरार्धेनाह-यं करं, कमलोत्करं च; अरुणता रक्तता, न विमुश्चते; यं किं०, रुचिरं चारुं, अथवा रुचिरमिति क्रियाविशेषणम् , रक्तता कीटशी, अहताऽखण्डिता, पुनः कीदृशी, महतां सतामपि, चित्रकृत् आश्चर्यकारिणीत्यर्थः ॥ ४५ ॥
कमलकूर्मकुलाङ्कुशकान्तिमत्
२८
