________________
३/११
मूल पाणिनीय शिक्षा
वृद्धपाठः
२३. उदात्तानुदात्त' सन्निकर्षात् स्वरित इति ।
२४. स एवं प्रयत्नोऽभिनिवृत्तः कृत्स्नः प्रयत्नो भवति ।
२५. स एवमापिशिलेः पञ्चदशभेदाख्या वर्णधर्मा भवन्ति ।
२६. तद्यथा— स्पृष्टता ईषत्स्पृष्टता विवृता संविवृता च । संवारविवारौ श्वासनादौ घोषवदघोषता । अल्पप्राणमहाप्राणता उदात्तानुदात्तस्वरिता इति । २७. इदानीं शिक्षाग्रन्थः श्लोकैरुपसंह्रियते - २८. भ्रष्टौ स्थानानि वर्णानामुरः कण्ठः शिरस्तथा । जिह्वामूलं च दन्ताश्च नासिकोष्ठौ च तालु च ॥ २६. स्पृष्टत्वमीषत्स्पृष्टत्वं संवृतत्वं तथैव च । विवृतत्वं च वर्णानामन्तःकरणमुच्यते ॥ ३०. कालो विवारसंवारौ श्वासनादावघोषता । घोषोऽल्पप्राणता चैव महाप्राणः स्वरास्त्रयः ।। ३१. बाह्य ं करणमाहुस्तान् वर्णानां वर्णवेदिनः ।। -: इति पाणिनीय शिक्षासूत्राणां वृद्धपाठः समाप्तः:
१. उदात्तानुदात्तस्वरसन्निकर्षात् - न्यासे ।
८१
१०
१५
