________________
५२ संस्कृत व्याकरण-शास्त्र का इतिहास ...
[६।१।७३] दीर्घात् पदान्ताद्वा-इति योगविभागः प्रत्याहाराह्निकें भाष्ये।'
[६।१।६६ इत्यनन्तरम्] नित्यमार्गेडिते डाचि-इति च ।। [६।१८६] एत्येधत्यूठसु ।
[६।१।१११] -नान्तःपादम्-'प्रकृत्यान्तःपादम्' इति पाठान्तरम् ।
[६।१।१२०, १२१] इन्द्रे प्लुतप्रगृह्या अचि नित्यम् ।
[६।१।१३१. इत्यनन्तरम्] 'अडभ्यासव्यवायेऽपि' इति प्रक्षिप्तम् ।.
. १० [६।१।१३२,१३३] सम्परिभ्यां भूषणसमवाययोः करोती
अयं पाठोऽतउत् सार्वधातुके [६।४।११०] सूत्रभाष्ये स्पष्ट: । वृत्तौ तु सम्पर्यु पेभ्य: करोती भूषणे समवाये च' इति सूत्रपाठः । सम्पर्यु पेभ्यः-इति त्वपाठः ।
[६।१।१४२,१४५] विष्किरः शकुनौ वा-'शकुनिर्विकरो वा' १५ इत्यपपाठः । इत उत्तरम् - 'पाश्चर्यमनित्ये' इति पाठ्यम् ।
१. ऐौच सूत्रभाष्य इति शेषः “यहि योगविभागं करोति । इतरथा हि दीर्घात् पदान्ताद्वा' इत्येव ब्रूयात्' इति भाष्यवचनम् । करोति ब्रूयात्' क्रिययोः सूत्रकार एवं कर्ता । अतोऽनेन भाष्येण सूत्रकारस्यक सूत्रमिति न वक्तुं शक्यते ।
२. कोऽत्राभिप्राय इति न ज्ञायते । चकारेण कस्य समुच्चय इत्यपि न २०. व्यज्यते । नाम्रोडितस्य [६।११६६] सूत्रभाष्ये वार्तिकदर्शनात् प्रक्षिप्तम् इति वक्तव्यम् ।
३. अत्र पाठव्यत्यासो जातः । अयं पूर्व पठनीयः । अस्योपन्यासे किं प्रयोजनमिति न व्यक्तीकृतम् । छ्वोःशुडनुनासिके च [६।४।१६] सूत्रभाष्यानु
सारमिह एत्येधत्यूठसु' इत्येव पाठः ।। २५ ४. इकोऽसवर्णे॰ [६।११२३] सूत्रभाष्ये 'प्रकृत्येतदनुकृष्यते' इति वच
नात् । ५. भाष्यानुसारम् 'इन्द्र च नित्यम्' इत्यत्रापि नित्यपाठ इति व्यज्यते । उत्तरसूत्रे पुननित्यग्रहणस्य च प्रयोजनान्तरमुक्तम् ।
६. अत्रैव भाष्ये वार्तिकदर्शनात् । ७. इह अर्थतोऽनुवादो भाष्यकारेण कृतः, न तु सूत्रपाठ उद्धृतः। ८. अत्रैव वार्तिकदर्शनरत् ।
. भाष्ये पूर्वापरव्याख्यानदर्शनादिति शेषः ।
