SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 476
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ व्याकरण के दार्शनिक ग्रन्थकार ४५१ काल-'स्फोटसिद्धि' के सम्पादक ने इस परमेश्वर का काल विक्रम की १६ वीं शती माना है। .. टीका का नाम -परमेश्वर ने 'स्फोटसिद्धि' की टीका का नाम अपनी माता के नाम पर गोपालिका रखा है। .. गोपालिका टीका में विशिष्ट उद्धरण-परमेश्वर ने गोपालिका ५ टीका में निरुक्त ग्रन्थ पर लिखे गये निरुक्तवात्तिक के ६ वचन उद्धृत किये हैं । वे इस प्रकार हैंयथोक्तं निरुक्तवात्तिक एव 'प्रसाक्षात् कृतधर्मभ्यस्तेऽवरेभ्यो ययाविधि। . उपदेशेन सम्प्रादुर्मन्त्रान् ब्राह्मणमेव च ॥ अर्थोऽयमस्य मन्त्रस्य ब्राह्मणस्यायमित्यपि। व्याख्यैवात्रोपदेशः स्याद् वेदार्थस्य विवक्षितः ॥ अशक्तास्तूपदेशेन ग्रहीतुमपरे वेदमभ्यस्तवन्तस्ते वेदाङ्गानि च यत्नतः ॥ बिल्म भिल्ममिति त्वाहं बिभर्त्यर्यविवक्षया। उपायो हि बिभर्त्यर्थमुपमेयं वेदगोचरम् ॥ प्रथवा भासनं बिल्म भासतेःप्तिकर्मणः । : अभ्यासेन हि वेदार्थो भास्यते दीप्यते स्फुटय ॥ प्रथमाः प्रतिभानेन द्वितीयास्तूपदेशतः । . अभ्यासेन तृतीयास्तु वेदार्थ प्रतिपेदिरे ॥ निरुक्तवात्तिक की यह व्याख्या निरुक्त १।२० के 'साक्षात्कृतधर्माण ऋषयो बभूवुः । तेऽवरेभ्योऽसाक्षात्कृतधर्मभ्य उपदेशेनः मन्त्रान् सम्प्रादुः । उपदेशाय ग्लायन्तोऽवरे बिल्मग्रहणायेमं ग्रन्थं समाम्नासिषुर्वेदं च वेदाङ्गानि च । बिल्म भिल्म भासनमिति : वा।' वचन की है। .. -- २५ १. मूलपाठ 'बिम्म,भिम्ममिति' है। २. यहां भी मूलपाठ 'बिम्म' है। . ३. मुद्रित संस्करण, पृष्ठ २११-२१२; श्लोक १६२,.२०४, २०५, २०६, २१०, १६८ ॥
SR No.002283
Book TitleSanskrit Vyakaran Shastra ka Itihas 02
Original Sutra AuthorN/A
AuthorYudhishthir Mimansak
PublisherYudhishthir Mimansak
Publication Year1985
Total Pages522
LanguageSanskrit
ClassificationBook_Devnagari
File Size8 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy