SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 607
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ ' तच्चिन्त्यमिति न्यासटीकायां प्रपञ्चितमस्माभिः' ।' पुरुषोत्तमदेवीय परिभाषावृत्ति के सम्पादक दिनेशचन्द्र भट्टाचार्य ५ ने पुण्डरीकाक्ष का काल ईसा की १५ वीं शती माना है ।' ५७० संस्कृत व्याकरण - शास्त्र का इतिहास लिखी है। इसका उल्लेख ग्रन्थकार ने स्वयं 'कातन्त्रप्रदीप' नाम्नी कान्त्रीका में किया है । वह लिखता है । पुण्डरीकाक्षे विद्यासागर ने भट्टि काव्य पर कातन्त्रप्रक्रियानुसारी एक व्याख्या लिखी है । उस के अन्त के लेख से विदित होता है कि इसके पिता का नाम श्रीकान्त था । इस टीकाका वर्णन हम इस ग्रन्थ के 'काव्यशास्त्रकार वैयाकरण कवि' नामक ३० वें अध्याय में करेंगे। १० २. इन्दुमित्र (सं० ११५० वि० से पूर्ववर्ती ) इन्दुमित्र नाम के वैयाकरण ने काशिका की एक 'अनुन्यास ' नाम्नी व्याख्या लिखी थी । इन्दुमित्र को अनेक ग्रन्थकार 'इन्दु' नाम से स्मरण करते हैं । इन्दु और उसके अनुन्यास के उद्धरण माधवीय १५ धातुवृत्ति, उज्ज्वलदत्त की उणादिवृत्ति, सीरदेवीय परिभाषावृत्ति, दुर्घटवृत्ति, प्रक्रिया कौमुदी की प्रसादटीका और अमरीका सर्वस्व आदि अनेक ग्रन्थों में उपलब्ध होते हैं । इन्दुमित्र ने अष्टाध्यायी पर पर 'इन्दुमती' नाम्नी एक वृत्ति लिखी थी, उसका उल्लेख हम पूर्व (पृष्ठ ५२३) कर चुके हैं । सीरदेव ने परिभाषावृत्ति में एक स्थान पर लिखा हैयत्तु तत्र स्वमतिमहिमप्रागल्भ्या वनुन्यासकारो व्याजहार वत्र २० २५ १. भूमिका पृष्ठ १८ । २. इति महामहोपाध्यायश्रीमच्छीकान्त पण्डितात्मजश्रीपुण्डरीकाक्षविद्या - सागरभट्टाचार्यकृतायां भट्टिीकायां कलापदीपिकायाम् ३. पृष्ठ २०१ । ४. पृष्ठ १, ५५, ८६ ५. पृष्ठ ५,२८,८६ परिभाषासंग्रह ( पूना सं० ) में क्रमशः पृष्ठ १६१, १७६, २०५ । ६. पृष्ठ १२०, १२३, १२६ । ७. भाग १, पृष्ठ ६१०; ८. भाग १, पृष्ठ ६१० भाग २, पृष्ठ १४५ । भाग २, पृष्ठ ३३६ ।
SR No.002282
Book TitleSanskrit Vyakaran Shastra ka Itihas 01
Original Sutra AuthorN/A
AuthorYudhishthir Mimansak
PublisherYudhishthir Mimansak
Publication Year1985
Total Pages770
LanguageSanskrit
ClassificationBook_Devnagari
File Size12 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy