________________
(२२८)
अनेकार्थसंग्रहः सटीकः : : द्वितीयो विभागः
कुमारं जात्यकनके कुमारी त्वपराजिता । नदीभिद्रामतरणी कन्यका नवमाल्युमा ॥५३४॥ जम्बुद्वीपविभागश्च कुटारं केवले रते । कुंजरोऽनेकपे केशे कुंजरा धातकीद्रुमे । ५३५॥ पाटलायां कुठारुई कीशयोः कूबरः पुनः ।
कुब्जे युगंधरे रम्ये केसरो नागकेसरे ॥५३६॥ स्कंदे च यथा- ब्राह्मे मुहूर्ते किल तस्य देवी कुमारकल्पं सुषुवे कुमारम् । शुके यथा-कुमारं सारिकां चैव पंजरस्थां जगाद सा ।।५३३॥ कुमारं जात्यकनके । यथा कुमारचामीकरमुद्रिकांकितैः ॥ कुमारी त्वपराजिता । नदीभिद्रामतरणी कम्यका नवमाल्युमा । जंबूद्वीपविभागश्च ॥ अपराजिता रामतरणी नवमाली च ओषधयः । नदीभिद नदीभेदः । कन्यकायां यथा- पश्येत् कश्चित् चलचपल रे का त्वराऽहं कुमारी। उमायां यथा- हीकारी त्रिपुरा परा परमयो माता कुमारोत्यसि ॥५३४॥ जंबूद्वोपविभागः कुमारीद्वीपाख्यः ॥ कृटारं केवले रते ॥ कुटति कुटारः । द्वारशंगारेति साधुः । केवलोऽसहायः । तत्र वालिंगः । रतम् सुरतम् ॥ कुंजरोऽने कपे केशे ॥ कुंभावस्य स्तः कुंजरः मध्यादिभ्यो रः ॥ कौ पृथिव्यां जीर्यति वा पृषोदरादित्वात् अनेकपे हस्तिनि पुंक्लीवः तत्र यथा-ते माघबदनीककुंजरकुलैः कुंजवणकुकुहाः । केशः कचः ।। कुंजरा धातकी द्रुमे ।। पाटलायाम् ॥ द्वावपि वृक्षविशेषौ ॥५३५।। कूठारुई कोशयोः ॥ कुठेः सोत्रः । कोठति कुठारः । कृषि क्षुधति बहुवचनादारुः पुंसि । द्रुर्वृशः । कोशः कपिः ।। कूवरः पुनः कुम्जे युगंधरे रम्ये ॥ कूयते कूवरः । नोमो कुतुचेति दीर्घश्चेति वरट् । कुब्जरम्ययोर्वाच्यलिंगः । युगंधरं युगं तत्र पुलकावः । कुब्जे रम्ये च यथा-चीवरैः कूवरो भाति । युगंधरे यथा-अझं नक्षत्रनाथोऽरुणमपि वरुणः ॥ कवराग्रं कूवेरः केसरो नागकेसरे ॥ तुरंगसिंहयोः स्कंधकेशेषु बकुलद्रुमे । पुनागवृक्षे किन्जल्के स्यात् ॥ कि इति जुहोत्यादौ स्मरन्ति । चिकेति केसरः । मीज्य जीति ।
