________________
(४२)
अनेकार्थ-संग्रहकोषः सटीकः
-
-
''
".
शचीन्द्राणी शतावर्याः शुचिः शुद्ध सितेऽनले । ग्रीष्माषाढानुपहतेषूपधाशुद्धमन्त्रिणि ।। ५६ ॥ शृङ्गारे सूच्यभिनये व्यधने करणे स्त्रियाः । अच्छो भल्लके स्फटिकेऽमलेच्छाभिमुखेऽव्ययम्॥६॥ अचिगौरादित्वात् “शचिपदिपठि" इति इप्रत्यये "इतोऽक्त्यर्थात्" इति वा ङीः । इन्द्राण्यां यथा-हरौ चरति चारकाश्रमतपस्विम् तां तो शची भुजिष्यदयितेति यः परिरिरंसुमप्यस्तवान् । शतावरी औषधिः । शुचिः शुद्धे सितेऽनले । ग्रीष्माषाढानुपहतेःपधाशुद्वमन्त्रिणि । शृङ्गारे। शोवति निर्मलीभवति शुचिः “नाम्युपान्त्य" (५।१।५४) इति कित् इः । शुद्ध सितेऽनुपहने च वाच्यलिङ्गः । शेषेषु पुसि । शुद्धे यथा-न मृद्वारि शुचिः शुचि । सिते यथा-शुचिस्मितां वाचमवोचदव्युतः । अनले यथा-शुचिज्वालाजालाविलजलधिकल्लोलवलयः । ग्रीष्मे यथा -शुवी समभ्यर्चितसक्रुधाने प्रगेव सायं च वहन्ति मार्गाः। आषाडे यथा-स्पृशन् सशङ्कः समये शुवावपि । अनुपहते यथा-सर्वत्र शुचयो धीराः । धर्मार्थकाममुखेन सचिवपरीक्षा उपधा तया शुद्धो मन्त्री । तत्र यथा-कुलीनाः शुचयो धीराः (प्र. शूराः) ॥ ५९ ॥ शृङ्गारे यथा-शृङ्गारः शुचिरुज्ज्वलः । मेध्येपि । यथाब्रह्मचारी सदा शुचिः । सूच्यभिनये व्यधने करणे स्त्रियाः । सूचयति सूचिः "स्वरेभ्य ..इ:” (।३।३०) यां सूी । सीप्यतेऽनया वा "सिवेडिंत्” (उ० १२१) इति ऊचट । अभिनये यथा-नाट्यसूचीव्यधने यथा-पिहिते कारागारे तमसि च सूची मुखाग्रनि ज्या। करणे यथा-सूची दत्वापविद्धं च दक्षिणं करणं
i
.
D
.
.
.
.