________________
(२८८)
अनेकार्थसंग्रह सटीकः
A
NNA
~
..
-
मेषे रवौ पर्वते च स्यादूचं तु समुच्छिते ।। उपर्युन्नतयोः कण्वो मुनौ कण्वं तु कल्मषे ॥५०६।। क्षवः क्षुते राजिकायां कविः काव्यस्य कर्तरि ॥
विचक्षणे दैत्यगुरौ स्यात्कवी तु खलीनके ।।५०७॥ पर्वते च स्यात् । अवति अविः। “पदि पठि" (उ० ६०७) इति इः। पुंसि । मूषिककम्बलो मूषिकरामनिष्पन्नः प्रावरणविशेषः ॥५०५।। मेषे यथा-अवीनादौ कृत्वा भवति तुरगो यावदवधिः पशुधन्यस्तावत् प्रतिवसति यो जीवति सुखम् । रवौं पर्वते च यथा - अविखत्युदयाविविभावितप्रचररोचिरुपाचरितस्तुतिः । वैजयन्ती तु अविर्भूपुष्पवत्याः स्त्री वायुप्राकारभास्सुनेति पञ्चस्वर्थान्तरेष्वाह । उद्धर्वं समुच्छ्रिते । उपर्युन्नतयोः। ऊर्द्धते ऊद्धवम् । "उर्घ च" (उ० ५०७) इति वः। वाच्यलिङ्गः। समुच्छिीते यथा-प्रलम्बितभुजद्वन्द्वमूर्ध्वस्थस्यासितस्य वा। उपर्यर्थे यथाऊर्व गतं यस्य न चानुबन्धाद् यशःपरिच्छेत्तुमियत्तयालम् । उन्नते यथा-ऊर्ध्वबाहुर्विरौम्येष न च कश्चिच्छृणोति मे । कण्वो मुनौ। कणति कण्वः। “लटि खटि" (उ० ५०५) इति वः। यथा-शृण्वन्ति कण्वस्य वचांसि धन्याः। कण्वं तु कल्मषे यथाक्षिण्वन्ति कण्वं गुरुपादरेणवः ।।५०६॥ क्षवः क्षुते राजिकायाम् । क्षवणम् क्षौ(क्षो)त्यनेन वा क्षवः। क्षुते नासिकाशब्दे काशे वा यथा-क्षवरव इव कर्णकटुह दयोद्वेगं करोति यत्र सताम् । राजिका राजसर्षपः। कविः काव्यस्य कर्तरि। विचक्षणे दैत्यगुरौ स्यात् । कवति(ते) कविः। “स्वरेभ्य इ." (उ० ६०६) काव्यकर्तरि विचक्षणे च वाच्यलिङ्गः। तयोर्यथाजानाति हि पुनः सम्यक् कविरेव कवेः श्रमम् । दैत्यगुरौ
