________________
(२००)
अनेकार्थसंग्रहः सटोकः
सुमिषाष्टद्रोणीषु, कुल्या सरिति सारणौ । कृत्यो विद्विषि कार्य च, कृत्या स्याद्देवताक्रिया ॥३४५।। गव्यं क्षीरादिके ज्यायां, रागप्रस्तुनि गोहिते ।
गव्या गोवृन्दगव्यूत्योर्गुह्यः कमठदम्भयोः ॥३४६॥ शेषेषु क्लीबे । कुलजे यथा-न पुनरनुदिनं तुल्यकुल्येषु दीनः । अस्थनि यथा-कुल्याभरणभूषिता ॥३४४॥ सूर्प निष्पवनभाण्डम् । आमिषं मांसम् । अष्ट द्रोणी द्रोणाष्टकम् । कुल्या सरिति सारणौ। सरिति नद्यां यथा-कुल्यातुल्यं प्रसरति सदा नेत्रयोरश्रु तस्याः । सारणौ नीरप्रणालिकायां यथा-इयमेभिसलवालैः। पदे पदे ग्रन्थिलासु कुल्यासु । कृत्यो विद्विषि कार्ये च । कृत्यते कृत्यः । ऋदुपान्त्य ५-१-४१ इति क्यप् । क्रियते वा। कृ वृषिमृजि शंसि । ५-१-४२ । इति क्यप् । विद्विट शक्रविशेषो यो धनादिना शत्रोभिद्यते । यत्कौटिल्यः। क्रुद्धलुब्धभोतावमानीताः परेषां कृत्याः। तत्र यथा-तान् कृत्यानवमन्यते यदि नृपस्य स्यात्कृतार्थश्रमः । कार्ये यथा-कचित्सौम्याध्यवसितमिदं बन्धुकृत्यं त्वया मे। छेद्येऽपि यथा-कृत्यं कुकृत्यं धिषणाशलाकया। कृत्या स्याद्देवताक्रिया । कृन्तति कृत्या । ऋशिजनि (उ० ३६१) इति कित् यः। करणं वा । कृगः श च वा। ५-३-१०० । इति क्यप् । देवतायां मारिनाम्न्यां यथा-तानि कृत्या हतानीव विनश्यन्ति क्षणादपि । क्रियायां यथा-सत्कृत्याभिव्रजति सुधियामेषकालो कलङ्कः ।। ३४५।। गव्यं क्षीरादिके ज्यायां रागवस्तुनि गोहिते । गोरिदं गव्यम् । गोः स्वरे यः । ६-१-२७ । ईति यः । गोभ्यो हितं वा युगादित्वाद् यः । गूयते वा । य एचातः। ५-१-२८। इति यः क्षीरादिके गोहिते च वाच्यलिङ्गः ।
