________________
m
anorrenhanwar
द्वितीयः काण्डः (१७१)
wwmariwwwwwwwwwwwwwww बाष्प ऊष्माऽक्षिजलयो, रूपं तु श्लोकशब्दयोः । पशावाकारे सौन्दर्ये, नाणके नाटकादिके ॥२९३।। ग्रन्थावृत्तौ स्वभावे च, रेपः क्रूरे विगर्हिते । रोपौ रोपणेषू रोणं, रन्ध्र लेपस्तु लेपने ॥२९४॥
यथा-पुष्पघ्न मिदमौषधम् ।।२९२।। बाष्प ऊष्माऽक्षिजलयोः । बाधते बाष्पः। शादि वाधि खनिहनेः ष च (उ० २९९) इति पः। पुंक्लीबः । द्वयोर्यथा-चिरविरहनं मुञ्चतो बाष्पमुष्णम् । रूपं तु लोकशब्दयोः । पशावाकारे सौन्दर्ये नाणके नाटकादिके ग्रन्थावृत्तौ स्वभावे च । रूप्यते रूपयति वा रूपम् । नवष्वर्थेषु । श्लोको वृत्तम् । तत्र यथा-रूपकं गाथको जगौ। शब्दे यथादारूपाणां भवति विधिना रूपमेकं चतुर्णाम् । पशौ पशुविशेषे सौन्दर्ये च यथा-क्रूराकारमपि रूपसम्पन्नम् । आकारे यथामनुष्यरूपेण मृगाश्चरन्ति। नाणके-यथा तदपि साम्प्रतमाहर रूपकम्। नाटकादौ यथा-रूपं पुनातु जनितारिचमूविमर्शमुवृत्तदैत्यवध निर्वहणं हरेर्वः ।।२९३।। ग्रन्थावृत्तौ यथा-अयुग्मैः सम्पठेद्रूपैः । स्वभावे यथा-तदतद्रूपिणो भावास्तदतद्रूपहेतुजाः । रेप: क्रूरे विगर्हिते। रीयते रेपः । पम्पाशिल्पादयः (उ० ३००) इति साधुः । वाच्यलिङ्गः । रोपौ रोपणेषु । रोपणं रोपयति वा रोपः । रोपणे इषौ च यथा-उत्पाद्यरोपै रिपुराजकानि रोपं पुनर्यः कुरुते जिगीषुः । रोपं रन्ध्र । यथा-कोपेन रोपान्निरगाद्भुजङ्गः। लेपस्तु लेपने। अशने च सुधायां च । लेपनं लिप्यतेऽनेन वा लेपः। लेपने यथा-स्तनान्तरे चन्दनपंकलेपः। अशने भोजने यथा-लेपं विलेप्याविलपन्करोति । सुधायां मत्कोले यथालेपैर्विलिप्तं सदनं नृपस्य । मत्क्रियायामपि मंखः यथा-लेपकर्म
