________________
(८८)
अनेकार्थसङ्ग्रह-कोषः सटीकः
.
व्यवहारे च यतायुस्तृष्टे गण्डकविंशतौ । पर्णस्त्रिपत्रे पर्ण तु पत्रे प्राणोऽनिले षले ॥१४५।। हृद्वायो पूरित गन्धरसे प्राणास्तु जीविते । पाणिः कुम्भ्यां चमूपृष्ठ पादमूलोन्मदस्त्रियोः॥१४६॥ अनेन पणनं वा पणः "पणेर्माने" इत्यल् । कार्षापणो रूपात्मा नाणकभेदः । यद्वा कार्षिकाख्या विंशत्यधिकैकपञ्चाशत् शतसंख्यो वराटकमानविशेषः । यद्वाचस्पतिः चतुष्कपको गण्डो वा(वा)ड्डी तु पञ्च गण्डकाः । काकणी चाथ दशभिर्गण्डकैबिन्दुकोऽस्त्रियाम्। विन्दुकाभ्यां पुनभ्यां पणपाणिकपादिकाः । पादिकादङ्गजो रौच्यः कार्षिकश्च यथोत्तरम् । चतुर्गुणाः कार्षिके तु पणः कार्षापणोंऽशकः । तत्र यथा-क्रीतं पणसहस्रग । ग्लहोऽक्षग्रहणम् । तत्र यथा-विधात्याक्षपणं पाणौ । विक्रय्यशाकादिबद्धमुष्टौ मूल्ये वस्ने च यथा-एका शाकपणं पणेन विपणौ कीणाति पण्याङ्गना। भृतिवेतनं तत्र यथा-आगन्तुकेन कार्य घनसलिलं पणवधूवशीकारः। एतेषु त्रिषु शक्तो ब्रह्माऽपि न निर्णय कर्तुम् । धने यथाबहुपणैः पुरमापणिकैर्वृतम् ॥ १४४ ॥ व्यवहारे यथा-दुःशक: कृपणैः पणः । द्यूताद्युत्सृष्टे यथा-आश्लेषचुम्बनविलोकनकौतुकानि क्रीडादुरोदरपणः प्रतिभूरनङ्गः। आदिशब्दात् समाह्वये निपानादौ च । गण्डश्चत्वारो वराटकाः । यद्वाचस्पतिः चतुष्कपर्दको गण्डः । स्वार्थे के गण्डकः । तेषां विंशतिः अशीतिः कपर्दकाः इत्यर्थः । पर्णस्निपत्रे । पृणाति पर्ण: " इणुर्विशेति" इति णः । त्रिपत्रः पलाशः । तत्र यथा-जुह्नः पर्णमयी कार्या । पर्ण तु पत्रे यथा-स्वयं विशीर्णद्रुमपर्णवृत्तिता। प्राणोऽनिले बले । हृद्वायौ पूरिते गन्धरसे । प्राणित्यनेन प्राणनं वा प्राणः । प्राक्
