________________
(८०)
अनेकार्थसङ्ग्रह-कोषः सटीकः
-
-
अणु ब्रीह्यल्पयोरुषणा ग्रीष्मदक्षातपोऽहिमाः ऊर्णा भ्र मध्यगावते मेषादीनां च लोमनिः ॥१३१॥ ऋणं देये जलदुर्गे कणो घान्यांशलेशयोः । कणा जीरकपिप्पल्योः कर्णश्चापापतौ श्रुतौ ॥१३२॥ वोढा । तृच तन् वा । " सहिवहे:” (१।३।४३) इत्योत्वम् । भारिके भारवाहके यथा-भागीरथीनिर्झरशीकराणां वोढा मुहुः कम्पितदेवदारुः । सूते सारथौ यथा-यस्य वोढाऽरुणो रथे । शण्डषण्ढौ तु सौविदे । वन्ध्य पुंसीद्धरे क्लीवे। शायति शण्ढः “शमिषणिभ्यां ढः” (उ. १७९) बाहुलकात् सवाभावः । सौविदो वर्षवरः । तत्र यथा-अन्तःपुरं शण्ढशतावगाढम् ॥ १२९ ॥ वन्ध्यो निष्पलबीजः पुमान् । तत्र यथा-शण्ढातनयदो हदः । इद्धरः उत्सृष्टः पशुः । तत्र यथा-कण्ठे बघ्नासि किमिमां मूढे हास्य गाभिव । क्लीबो नपुंसकस्तत्र यथा-परिष्वक्तः शप्ढो युवतिरिति लावण्यरहितः । एवं सर्वत्र षण्ढोऽपि । सोढा मर्षणशक्तयोः । सहते षोढा । तृच तन् वा । मर्षणः तितिक्षुः । तत्र यथा-तव भुजतरुखण्डं मत्कुठारो न सोढः । शक्तः समर्थस्तत्र यथा-न सोढा वर्णने गुरुः ॥ अथ णान्ताः ॥ अणिराणिवदौं स्यात् सीमन्यक्षाग्रकोलके । अणति अणिः । आणिः "कृशृकुटीनि वाणिदिः" उभौ स्त्रीपुंसौ । अश्रिः कोणः । तत्र यथा-तीक्ष्णाणिमरणिं छिन्द्धि । सीमा मर्यादा । अक्षस्य चक्रनामिक्षेप्यस्य काष्ठस्य अन्ते बन्धार्थ कीलकः । अक्षाग्रकीलकः तत्र यथा-अणुनाऽप्यणिना हीनो न गच्छति रथः पथि ॥ १३० ॥ अणुव्रीह्यल्पयोः । अणति अणुः “भृमृतत्सरी” इति उः । ब्रोही पुंक्लोबः अल्पे वाच्यलिङ्गः । बीहां यथा-अणवः प्रियङ्गकोद्रवमयुष्टिकाः शालिराढक्यः ।
