Page Text
________________
श्लोक २४
अन्ययोगव्यवच्छेदिका तात्र सर्व शून्यतेति । तदा हि विरोधः स्याद् , यद्येकोपाधिकं सत्त्वमसत्त्वं च स्यात् । न चैवम् । यतो न हि येनैवांशेन सत्त्वं तेनैवासत्त्वमपि । किं त्वन्योपाधिकं सत्त्वम् , अन्योपाधिकं पुनरसत्त्वम् स्वरूपेण हि सत्त्वं पररूपेण चासत्त्वम् ।।
दृष्टं ह्येकास्मन्नेव चित्रपटावयविनि अन्योपाधिकं तु नीलत्वम् , अन्योपाधिकाश्थेतरे वर्णाः-नीलत्वं हि नीलीरागाद्युपाधिकम् , वर्णान्तगाणि च तत्तद्रञ्जनद्रव्योपाधिकानि । एवं मेचकरनेऽपि तत्तद्वर्णपुद्गलोपाधिकं वैचित्र्यमवसेयम् । न चैभिदृष्टान्तैः सत्त्वासत्त्वयोभिन्नदेशत्वप्राप्तिः चित्रपटाद्यवयविन एकत्वात् , तत्रापि भिन्नदेशत्वासिद्धेः । कथंचित्पक्षस्तु दृष्टान्ते दार्शन्तिके च स्यावादिनां न दुर्लभः।
___ एवमप्यपरितोपश्चेद् आयुष्मतः, तकस्यैव पुंसस्तत्तदुपाधिभेटान पितृत्व-पुत्रत्व-मातुलत्व-भागिनेयत्व-पितृव्यत्व-भ्रातृव्यत्वादिधर्माणां परस्परविरुद्धानामपि प्रसिद्धिदर्शनात् किं वाच्यम् । एवमवक्तव्यत्वादयोऽपि वाच्या इति । उक्तप्रकारेण उपाधिभेदेन वास्तवं विरोधाभावमप्रबुध्यैवाज्ञात्वैव । एवकारोऽवधारणे । स च तेषां सम्यग्ज्ञानस्याभाव एव, न पुनर्लेशतोऽपि भाव इति व्यनक्ति । ततस्ते विरोधभीताः-सत्त्वासत्त्वादिधर्माणां बहिर्मुखशेमुख्या संभावितो वा विरोधः सहानवस्थानादिः, तस्माद् भीतास्त्रस्तमानसाः अत एव जडाः । तात्त्विकभयहेतोरभावेऽपि तथाविधपशुवद् भीरुत्वान्मूखाः परवादिनः, तदेकान्तहताः-तेषां सत्त्वादिधर्माणां
१ मेचकरत्नं रत्नजातिविशेषः अत्र विचित्रवर्णाः स्युः । ' मेचकरक्ते ' इति रा. ख. पुस्तकयोः पाठः । मेचकपदेन मयूरपिच्छगतनानावर्णविशिष्टवर्तुलाकृतिविशेषो बोध्यः।
२ 'एकस्येव' इति क. ह. पुस्तकयोः पाठः । ३ 'अपि' इति क. पुस्तके नास्ति । ४ शेमुषी-बुद्धिः ।
.
...
.
.
.
...
.
..
..
.
| SR No. | 002276 |
| Book Title | Syadwad Manjari |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Motilal Ladhaji |
| Publisher | Motilal Ladhaji |
| Publication Year | 1912 |
| Total Pages | 320 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 18 MB |