SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 260
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ २१५ मयंकाण्ड: ३] मणिप्रभा'व्याख्योपेतः -१क्रायकः क्रयिकः क्रयी। २क्रेयदे तु विपूर्वास्ते ३मूल्ये वस्नाघवक्रयाः॥ ५३२ ॥ ४मूलद्रव्यं परिपणो नीवी ५लाभोऽधिकं फलम्। परिदानं विनिमयो नैमेयः परिवर्तनम् ॥ ५३३ ॥ व्यतिहारः परावर्तो वैमेयो निमयोऽपि च । निक्षेपोपनिधी न्यासे प्रतिदानं तदर्पणम ॥ ५३४ ।। क्रेतव्यमात्रके ऋयं क्रयविक्रयिकः, पण्याजीवः, श्रापणिकः (+प्रापणिकः), नैगमः, वैदेहः, सार्थवाहः । १. 'खरीददार के ३ नाम है-क्रायकः, ऋयिकः, क्रयी (- यिन् )। २. 'बेचनेवाले के ४ नाम है-क्रयदः, विक्रायकः, विक्रयिकः, विक्रयी (-यिन् )॥ ३. 'मूल्य, कोमत'के ४ नाम है-मूल्यम् , वस्नः (पु न ), अर्घः, वक्रयः ।। शेषमात्र-अथ वक्रये। भाटकः । ४. 'व्यापारादिमें लगाये गये मूल धन'के ३.नाम हैं-मूलद्रव्यम् , परिपणः, नीवी ॥ ५. 'लाभ, नफा'के २ नाम है-लाभः, फलम् ॥ ६. 'परिवर्तन ( अदल-बदलं ) करने के ८ नाम है-परिदानम् , विनिमयः, नेमेयः, परिवर्तनम् , व्यतिहारः, परावतः, वैमेयः, निमयः ॥ ७. "धरोहर, निक्षेप (पुनः वापस लेनेके लिए कोई वस्तु या द्रव्यादि किसीको देने के ३ नाम है-निक्षेपः, उपनिधिः, न्यासः ॥ ८. 'उल धरोहरको लौटाने'का १ नाम है-प्रतिदानम् ॥ विमर्श-किसी पात्रमें रखकर वस्तु या द्रव्यादिका बिना नाम कहे पुनः वापस लेनेके लिए किसीको देनेका नाम 'उपनिधिः' उक्त वस्तु आदिका नाम प्रकाशित कर ( कहकर ) देने या रखनेका नाम 'न्यासः' और मरम्मतके लिए कारीगरको बर्तन आदि देनेका नाम 'निक्षेपः' है॥ ६. 'खरीदने योग्य वस्तुका १ नाम है-केयम् ।। १. तदुक्तम् "वासनस्थमनाख्याय हस्तेऽन्यस्य यदर्पितम् । द्रव्यं तदुपनिधिया॑सः प्रकाश्य स्थापितं तु यत् ॥ निक्षेपः शिल्पिहस्ते तु भाण्डं संस्कर्तुमर्पितम् ।" इति ॥
SR No.002275
Book TitleAbhidhan Chintamani
Original Sutra AuthorHemchandracharya
AuthorNemichandra Siddhant Chakravarti, Hargovind Shastri
PublisherChaukhamba Vidyabhavan
Publication Year1966
Total Pages566
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari
File Size9 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy