SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 168
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ १२३ मयंकाण्ड: ३ ] 'मणिप्रभा'व्याख्योपेतः १मपिधानं मपिकूपी मलिनाम्बु मषी मसी ॥ १४८ ॥ ३कुलिकस्तु कुलशेठी ४सभिको द्यूतकारकः । ५कितवो धूतकृद्धोऽक्षधूतश्चाक्षदेविनि ॥ १४६ ।। ६दुरोदरं कैतवञ्च द्यूतमक्षवती पणः । ७पाशकः प्रासकोऽक्षश्च देवनस्तत्पणो ग्लहः ॥ १५० ।। . अष्टापदः शारिफलं १०शारः शारिश्च खेलनी। ११परिणायस्तु शारीणां नयनं स्यात्समन्ततः ।। १५१ ।। १२समाह्वयः प्राणिद्यूतं १३व्यालग्राह्याहितुण्डकः । १४स्यान्मनोजवसस्ताततुल्यः१. 'दावात' के २ नाम है-मधिधानम्, मषिकूपी ।। २. 'स्याही, रोशनाई'के ३ नाम हैं-मलिनाम्बु, मषी, मसी (+मषिः, मषी । २ स्त्री पु)॥ ३. 'व्यापारियों में श्रेष्ठ' के २. नाम हैं-कुलिकः (+ कुलकः ), कुलश्रेष्ठी (-ष्ठिन् । ४. 'जुश्रा खेलानेवाले'के २ नाम हैं-सभिकः, द्यतकारकः ।। ५. 'जुआ खेलनेवाले' के ५ नाम हैं-कितवः, द्यतकृत्, धूर्तः, अक्षधूर्तः, अक्षदेवी (-विन् ) ॥ ६. 'जुआ, चूत'के ५ नाम हैं--दुरोदरम् (५ न ), कैतवम्, द्युतम् (पु न ), अक्षवती, पण: ।। . ७. 'पाशा'के ४ नाम हैं-पाशकः, प्रासकः, अक्षः, देवनः ।। ८. 'दावपर रखे हुए धनादि'का १ नाम है-ग्लहः ।। ६. बिसात ( जिसपर सतरंज या चौसरकी गोटियां रखकर खेला जाता है, उस ( कपड़े आदिके बने हुए फलक ) के २ नाम हैं-अष्टापदः, शारिफलम् (+शारिफलकः । २ पु न )॥ १०. ( सतरंज या चौसर आदिकी )गोटियों-मोहरों'के ३ नाम हैंशारः (पु स्त्री ), शारिः ( स्त्री । + पु), खेलनी ॥ ११. 'गोटियोंके चलने ( एक स्थान से दूसरे स्थानोंमें रखने )का १ नाम है-परिणायः ।। १२. दाव पर धनादि रखकर भेंड़, मुर्गे, तीतर अादि प्राणियोंको परस्पर में लड़ाने'के २ नाम हैं-समाह्वयः, प्राणिद्यतम् ॥ १३. 'सपेरा'के २ नाम हैं--व्यालग्राही (-हिन् ), अाहितुण्डिकः ॥ ५४. 'पिताके तुल्य (चाचा अादि वय, विद्या, पद आदिसे) पूज्य व्यक्ति के २ नाम हैं-मनोजवस: (+मनोजवः' ), ताततुल्यः॥ १. यथाऽह व्याडि:-"जनः पितृसधा य: स ताता) मनोजवः ।।"
SR No.002275
Book TitleAbhidhan Chintamani
Original Sutra AuthorHemchandracharya
AuthorNemichandra Siddhant Chakravarti, Hargovind Shastri
PublisherChaukhamba Vidyabhavan
Publication Year1966
Total Pages566
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari
File Size9 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy