________________
समणसुत्तं
५७. जं जं समयं जीवो आविसइ जेण जेण भावेण । ‘सो तंमि तंमि समए, सुहासुहं बंधए कम्मं ॥२॥ यं यं समयं जीवः, आविशति येन यैन भावेन ।
सः तस्मिन् समये, शुभाशुभं बध्नाति कर्म ॥२॥ ५८. कायसा वयसा मत्ते, वित्ते गिद्धे य इत्थिसु । ।
दुहओ मलं संचिणइ, सिसुणागु व्व मट्टियं ॥३॥ कायेन वचसा मत्तः, वित्ते गृद्धश्च स्त्रीषु ।
द्विधा मलं संचिनोति, शिशुनाग इव मृत्तिकाम् ॥३॥ ५९. न तस्स दुक्खं विभयन्ति नाइओ, न मित्तवग्गा न सुया न बंधवा ।
एक्को सयं पच्चणुहोइ दुक्खं, कत्तारमेव अणुजाइ कम्म ॥४॥ न तस्य विभजन्ते ज्ञातयः, न मित्रवर्गा न सुता न बान्धवाः ।
एकः स्वयं प्रत्यनुभवति दुःखं, करिमेवानुयाति कर्म ॥४॥ ६०. कम्मं चिणंति सवसा, तस्सुदयम्मि उ परव्वसा होति ।
रुक्खं दुरुहइ सवसो, विगलइ स परव्वसो तत्तो॥५॥ कर्म चिन्वन्ति स्ववशाः, तस्योदये तु परवशा भवन्ति ।
वृक्षमारोहति स्ववशः, विगलति स परवशः ततः॥५॥ ६१. कम्मवसा खलु जीवा, जीववसाई कहिंचि कम्माइं ।
कत्थइ धणिओ बलवं, धारणिओ कत्थई बलवं ॥६॥ कर्मवशाः खलु जीवाः, जीववशानि कुत्रचित् कर्माणि ।
कुत्रचित् धनिकः बलवान्, धारणिकः कुत्रचित् बलवान् ॥६॥ ६२. कम्मत्तणेण एक्क, दव्वं भावो त्ति होदि दुविहं तु ।
पोग्गलपिंडो दव्वं, तस्सत्ती भावकम्मं तु॥७॥ कर्मत्वेन एक, द्रव्यं भाव इति भवति द्विविधं तु ।
पुद्गलपिण्डो द्रव्यं, तच्छक्तिः भावकर्म तु॥७॥ ६३. जो इंदियादिविजई, भवीय उवओगमप्पगं झादि ।
कम्मेहि सो ण रंजदि, किह तं पाणा अणुचरंति ॥८॥ य इन्द्रियादिविजयी, भूत्वोपयोगमात्मकं ध्यायति । कर्मभिः स न रज्यते, कस्मात् तं प्राणा अनुचरन्ति ॥८॥
