________________
60
न्यायमञ्जरी न च सर्वस्त्रैलोक्यवर्ती व्यक्तिवातस्तद्वान् । किन्तु सामान्याश्रयः कश्चिदनुल्लिखितशाबलेयादिविशेषः तद्वानित्युच्यते । सामान्याश्रयत्वाच्च नानन्त्यव्यभिचारयोस्तत्रावसरः ।।
[ व्यक्तिवाचकत्वेऽपि गौरवाभावः] न च विशेषण मनभिधाय' विशेष्यमभिदधाति शब्द इत्यभ्युप.. गच्छामः, येनैनमतिभारेण 'पीडयेमहि । सामान्याश्रयमात्रे सङकेतग्रहणात् तावन्मानं वदतः शब्दस्य कोऽतिभारः?
एवं*-'तद्वतो नास्वतन्त्रत्वात्' इत्यादिदूषणं परिहृतं भवति ।। किंच
प्रत्यक्षं न हि निष्कृष्टजात्यंशपरिवेष्टितम ।
तद्गोचरप्रवृत्तश्च शब्दस्तं कथयेत् कथम् ? तस्मात् प्रत्यक्षविषये प्रवर्तमानं तत्समानविषयमेव भवितुमर्हति पदम्, न सामान्यमात्रनिष्ठम् ।।
[सामान्यविशेषयोः युगपद्ग्रहणाक्षेपः.] . युगपन्ननु संवित्तिः विशेषणविशेष्ययोः । प्रत्यक्षेऽपि न दृष्टव न च युष्माभिरिष्यते ॥
कार्यकारणभावो हि तद्धियोर्भवतां मते। तस्माद्विशेषणे जातौ पूर्वमिन्द्रियजा मतिः॥
* 'तद्वतो नास्वतन्त्रत्वादुपचारादसंभवात् । वृतिरूपस्य भिन्नत्वात् राज्ञि भृत्योपचारवत्' इति प्रमाणसमुच्चयस्य श्लोकः। शब्दः न जात्याश्रयवाचकः । तत्र हेतुः अस्वतन्त्रत्वादित्यादि ॥
विशिष्टबुद्धिं प्रति विशेषणज्ञानस्य कारणत्वात् प्रथमं विशेषणमात्रविषयक:
1 मभिधाय-क.
वदति-क.
'पीड्यमहि-ख
