________________
पश्चममाहिकम् त्यपोहः। कश्चायमनपोहः ? कथं वाऽसौ न भवति ? अभवन् वा किमवशिष्यते ? इति सर्वमवाचकम् ॥
[अपोहस्य पदार्थत्वासंभवः ] प्रतिषेधवाचिमां च ननादिपदानां *का वार्ता-अत्र न भवतीति ? नेति कोऽर्थः? उपसर्गनिपातानां च कथमपोहविषयत्वम् ? आख्यातशब्दानां च पचतीत्यादीनामपोहो दुरुपपादः ॥
नाम्नामेव जातिशब्दानां अपोहविषयत्वमिष्यते, येषां भवन्तो जातिवाचित्वं, 'तद्वद्वाचित्व वा प्रतिपद्यन्त इति चेत् ततोऽन्येषां तहि का वार्ता ? बाह्यार्थवाचित्वे जातिशम्देषु को द्वेषः ? निरालम्बनत्वे, ज्ञानांशावलम्बनत्वे वा जातिशब्दानामपि तदेवास्तु, किमयोहवादप्रमादेन ?
यथैव प्रतिमामात्रं वाक्यार्थ इति कल्पितः । पदार्थोऽपि तथैवास्तु 'किमपोहा'ग्रहेण वः॥ इत्यादिदूषणौदार्य अपोहे बहुदर्शितम् । अंतः शब्दार्थतामस्य वदेयुः सौगताः कथम् ?॥
- बौद्धैः भट्टोक्तदूषणोद्धारः --
[अपोहस्य विलक्षणस्वम् ] उच्यते-तदेतदविदितबौद्धसिद्धान्तानामभिधानम् ॥
* का वार्ता स्वय तैः अभावरूपार्थस्यैव बोधनात् ॥ + उपसर्गनिपाताख्यातानि हि अद्व्यवाचीनि । * बाह्यार्थवाचित्वे-विज्ञानातिरिक्तवस्तुवाचित्वे ॥ 8 एतदाह्निकस्यान्ते अयं पक्षः विचारितः ॥
1 तद्वद्वाच्यत्वं-क,
उप-ख,
किमपोह-के.
