________________
473
नवममाह्निकम् - अनादिना प्रबन्धन प्रवृत्ताऽऽवरणक्षमा।
यात्नो'च्छेद्याप्यविद्येयं असती कथ्यते कथम् ॥ अस्तित्वे क एनामुच्छिन्द्यादिति चेत्-कातरसन्त्रासोऽयम् । सता मेव हि वृक्षादीनां उच्छेदो दृश्यते, नासतां शशविषाणादीनाम्। तदियमुच्छेद्यत्वादविद्या नित्या मा भूत् , सती तु भवत्येव ॥
नित्यं न शक्यमुच्छेत्तुं सदनित्यं तु शक्यते । असत्त्वमन्यत् , अन्या च पदार्थानामनित्यता ॥
- [अविद्या भावरूपापि ] ने च तत्त्वाग्रहणमात्रमविद्या, संशयविपर्ययावप्यविद्यैव । तौं च भावस्वभावत्वात् कथमसन्तौ भवेताम् ? ग्रहणप्रागभावोऽपि नास निति शक्यते वक्तुम् , अभावस्याप्यस्तित्वसमर्थनादिति सर्वथा नासती अविद्या॥
असत्त्वे च निषिद्धेऽस्याः सत्त्वमेव बलाद्भवेत् ।
सदसद्व्यतिरिक्तो हि राशिरत्यन्तदुर्लभः ॥ '. सत्त्वे च द्वितीयाया* अविद्याया भावान्नाद्वैतम् ॥
_
[जीवस्य कल्पितत्वासंभवः ] - यत्तु ब्रह्मणः सततप्रबुद्धत्वात् अविद्याक्षेवता नेति जीवानामविद्या. स्पदत्वमभिहितम्, अविद्योपरमे ब्रह्मणि परमे त एव घटाकाशवल्लीयन्त
* परब्रह्मापेक्षयेति शेषः ॥
1 त्रो-ख.
