________________
पातिकम् ४] वेदेऽनृतत्वदोषपरिहारः
655 [क्रियाफलविधिफलयोर्विशेषः] यत्तु *कर्म स्वभावार्यालोचनया चित्रादेरनन्तरफलत्वमुक्त, यत्कालं हि मर्द, तत्कालं भईनसुखमिति तदेतदत्यन्तमनभिज्ञ स्याभिधान-विधिफलानां क्रियाफलतुल्यत्वामुपपत्तेः। इह किञ्चित् विधिफलं भवति, किञ्चित् क्रियाफलम्। कृप्यादौ तु भूमि'पाटनादि 'क्रियाफलम् ; लस्यसमात्तिस्तु विधिफलम्॥ ___ कापुनः कृप्यादौ विधिः? अस्ति वा विद्यायां, वृद्धोपदेशो वा कश्चिद्विधिः। अन्वयन्यतिरेको वातत्र विधिस्थानीयौ भविष्यतः ॥ . लोकेऽपि वेतनकामः परति' इत्यादौ पाकक्रियाफलं ओदनः, विधिफलं तु वेतनम् । तत्र क्रियाफलाना मेवैप नियमः, यत् क्रियानन्तरभारित्वक्ष । विधिफलानां तु वेतनादीनां नास्ति काल नियमः। इशावपि हविकारादि कियाफ सद्यो भवत्येव। पशुपुत्रादि तु विधिफलं अनवच्छिन्न कालम् । अत एव मदनसुखं क्रियाफलमिति सद्यो भवति । मृगनसुपुंसः सेवाफलमनियत कालम् ॥
ग्रामकामो महीपालं सेवतेत्येवमादिषु।। लौकिकेषु विधिष्वस्ति न कालनियमः फले ॥ १२० ।
आयुर्वेदोपदिष्टानामन्यौपधविधीनां न कियावत् सद्य एव फलदर्शनम् । अपि तु कालापेक्षमेवेति न फलानन्तर्ये किञ्चित्रमाणम् ॥
* कर्मस्वभावः-कर्मणां समनन्तरफलकत्वस्वभावः मर्दनादौ दृष्टः ॥
भूमिपाटनादी त। कृषधान कर्षणार्थः । यदि च यावद्वान्यप्राप्ति ग्यापार एव कृषिपदार्थः, पाकादिवत् (पु. 50), तदा फलमपि दृश्यत एव । तथा च विधि:-परमातुल्य: प्रको। म हि पाको नाम एका क्रिया, किन्तु क्रियासमुदायः॥ ... वेतनमिति। तदुद्देशेनैव पाककरणात् । भोजनोद्देशेन करणे तु भोजनमेव विधिफलम् ॥
नत्र-क.
फलाक्रियाना-क.
___ पाटवादि-ख. 2 पदेशे-ख. 5 भवति-च. फलम्-ख.
