________________
189
आह्निकम् २] इन्द्रियार्थसत्रिकर्षात्पन्नपदप्रयोजनम्
[प्रमाणप्रमेयप्रमितीनामभेदनिरास:] ___ यस्तु मूढतरः प्रमाणप्रमेयफलव्यवहारमेकत्रैव ज्ञानान्मनि निर्वाहयितु मुद्यच्छति (प्रमाणसमुच्चये ११)
'यदाभासं प्रमेयं तत् प्रमाणफरते पुनः ।
ग्राहकाकारसंबित्त्योः त्रयं, नातः पृथक कृतम ॥' इति - तमपवाहिके ज्ञानाद्वैतदलनप्रसङ्गन दुगवारं निर्भप्यिा मह इत्यलं विस्तरेण। तस्मात् सुष्ठक्तं - 'यदा ज्ञानं प्रमाण तदा हानादिवुद्धयः फलम्' इति ॥
[प्रत्यक्षलक्षणपरीक्षोपसंहारः] तदेवं 'फलविशेषणपक्षे यतः' शब्दाध्याहारेण वाचकं सूत्र-- यत इन्द्रियार्थसन्निकर्पोत्पन्नत्वादिविशेषणविशेषितं झानाख्यं फलं भवति, तत् प्रत्यक्षमिति ॥
. [ इन्द्रियार्थसन्निकर्षोत्पन्नम् ' इतिपदस्य प्रयोजनम् ] तत्र इन्द्रियार्थसन्निकर्पोत्पन्नपदं अर्थानपेक्षजन्मनः स्मृत्या द. ज्ञानस्य, अर्थजनितस्यापि च परोक्षविषयस्यानुमानादिज्ञानस्य व्यवच्छेदार्थम् । अतः तजनकस्य न प्रत्यक्षता प्रसज्यते ।
ननु इन्द्रियार्थसन्निकर्षीत्पन्नमिन्द्रियगत्यनुमानमप्यस्ति । तद्धि इन्द्रियार्थसन्निकण लिङ्गभूतेन जन्यते, देशान्तरप्रप्तयेव तपनगमनानुमान मिति कथमनेन पदेनानुमानमपाकि त- यस्तु मूढतरः-दिङ्नागादिः। यदाभासमि ते। अग्र वृत्ति:-'योगाचारास्तु बाह्यार्थमपलपन्तः ज्ञानस्यैवानादिवासनोपप्ल वित: नीलपीतादिविषयाकारः प्रमेयम् , स्वाकारः प्रमाणम् , स्वसंवित्तिः फल मिति मन्यन्ते । यथाऽऽहु:--' यदाभासं.......पृथक्कृतम्' इति ॥
तजनकस्य- स्मृत्यादिजनकस्य । प्रतक्षता-प्रत्यक्षप्रमाणता ॥
लिङ्गभृतेनेति । लिङ्गस्यानुमितिकरणस्यादित्यर्थः । मदीयं चक्षुः, गमनशालि, दूरस्थेन घटेन संयु करवात , इत्यनुमानाकारः। अत्र च नुमाने __वि-क. 'नानु-क.
