________________
'देवेन्द्रप्रकरणम्
( ११५ )
यमाणंगुलओ पुढवाइपमाणा आणिजंति ते पमाणंगुलविक्खम्भेण अ.णेयव्वा न पमाणंगुलसूईए " ति प्रमाणाङ्गुलविष्कम्भः सात्सेधानुलद्वयप्रमाणः, अनेनैव च प्रमाणाङ्गुलप्रमाणेन कूणिकस्य प्राप्तपरिमितवर्ष प्रमाणराज्यस्य वैशालीनगरीमात्रसाधनेऽपि लग्ग्रद्वादशवर्षस्य तदन्वर्वाचीनदेशाऽऽक्रमेण भरतक्षेत्रार्द्धं विजित्य वैताढ्यवर्तितिमिस्रगुहागमनमुपपद्यते, न पुनरन्यथा । यतोऽत्रं सहस्रगुणत्वे किञ्चिदधिकाष्ट त्रिंशत्सहस्राधिकलक्षद्वयप्रमाणं भरतार्द्ध लभ्यते । चतुःशतगुणत्वे च किञ्चिदधिकानि पञ्चनबतिर्योजनसहस्राणि । एतावत्तावच्छरप्रमाणक्षेत्रम् । यत्पुनरर्वाचीनदेशभ्रमणक्रमेण धनुप्ष्टष्ठक्षेत्रप्रमाणमुत्पद्यते तदतिबहु, एतच्च कूणिककालभाविभिस्तुच्छदेहप्रमाणैस्तुच्छगमनशक्तिभिश्व सैनिकैर्नातिक्रमितुं पार्यते । यतश्च " प्रद्योतनलेखाहरिको लोहजनामा लोहोपमानजङ्घत्तया प्राप्तयथार्थाभिधानः प्रभातसमये भरुकच्छादुत्थित 'आदित्यास्तसमये उज्जयिनीमार्ग' पञ्चविंशतियोजनप्रमाणं महता प्रयत्नेन प्रोछतवान् ” इत्यावश्यकचूणौ श्रूयते, न च ततोऽपि तदा कविच्छीघ्रगतिरभवत् । अतोऽन्येषां तद्गमनापेक्षयाऽर्द्धत्रिभागादिगमनाना· मेतावतः क्षेत्रस्य कथञ्चिदुल्लङ्घनं न संभाव्यते । न च सार्द्धद्विगुणत्वेऽपि प्रमाणाङ्गुलस्य चक्रवर्तिग्रामनगरादीनि भरत क्षेत्रे न मान्ति, पाटीगणितागतगणितपदापेक्षया क्षेत्रप्रमाणानयने सङ्गत्तवृत्त्यैव ग्रामनगरादीनां मानसंभवात् । तत्त्वं पुनः केवलिनो विदन्तीति ॥
संप्रति शक्रादीनामीशानादीनां च पञ्च विमानानि यान्यात्मन वाभाव्यानि तेषां नामनिर्देशाय गाथ, पञ्चकमाह-पुव्वेण उवेरुलियं, रुपगं पुरा दक्खिणे दिसी (सा) भागे । अवरेण असोगं पुण, मसकसारं च उचरभो ।। २६३ ।।
