________________
द्वितीयः सर्गः
[है० ८.१.१७० ]
४५
चोह - मणु-चोग्गुणओ भुवण - चउद्दहय-वह- चउग्गुणओ । चोत्थे वि जुगे ति-पुरिस - चउत्थओ लक्खिओ स तया ॥ १५ ॥ सागोक्खल-खइरोहल- लोहोऊखल-सिला - उलूखलया । चकेण तेण दलिआ चोव्वारं पुण चउव्वारं ॥ १६ ॥ अ अ - कोउलो कोहल - दक्खेहिँ तक्किओ राया । उअ कहो एस इहं भरहेसर - चक्कवट्टी ओ ॥ १७ ॥
1
[ यस्याः सा ] तद्वत्सुकुमाराभिः सलवणा लावण्ययुक्ता मयूखाः कान्तयो यासां ताभिः स्त्रीभिः सुकुमारमयूखमालिनः दर्शनीयद्युतिधारिणस्तस्य राज्ञः लवणम् उद्भमितम् उत्तारितम् । विशेषणान्यथानुपपत्या अत्र स्त्रीभिरिति ज्ञेयम् ॥
बोर । पोष्फल । पोरं । नोमालिअ । नोहलिआ । " ओत् पूतर" इत्यादिना [ १७० ] पूर्ववद् ओत् ।
१५. चतुर्दशानां मनूनां स्वायंभुवानृषीणां समाहारश्चतुर्दशमनु । तस्माच्चतुर्गुणः । सर्वजनहितत्वेन अधिक इति भावः । भुर्भुवः स्वर्महर्जनस्तपः सत्येति सप्त । तान्येव सप्तभिर्वायुस्कन्धैः सह चतुर्दश भुवनानि । तेषां चतुर्दशकम् । तस्य पतिर्विष्णुः तस्माच्चतुर्गुणः । चतुर्थेपि युगे कलावपि त्रिपुरुषस्य ब्रह्मविष्णुमहेश्वररूपस्य सकल- लोकमहनीयत्वेन चतुर्थः स राजा तदा लवणोत्तारणक्षणे लक्षितः ।
१६. शाकस्य उलूखलश्च खदिरस्य उलूखलश्च लोहस्य उल्लेखलश्च शिलाया उलूखलश्च ते तथा तेन राज्ञा चक्रेण आयुधविशेषेण दलिताः । कथम् । चत्वारो वारा यत्र दलने तत् तथा । पुनश्चतुर्वारं च । ते तेन भूयो भूयो भग्ना इति भावः ॥
१७. इति धनुःखड्गशक्तिचक्रादिकलाकौशलप्रकारेण रचितकुतूहलो राजा कुतूहले कौतुकहेतुकर्मणि धनुः कलादौ दक्षैः प्रवीणैस्तर्कितः पर्यालोचितः । कथम् । इह पृथ्व्याम् उत किं कृष्णः उत अथवा भरतेश्वरचक्रवर्तीति ॥
१. D उदूखलश्च. २ D उदूखलश्च.
