________________
[३०] हैमशब्दानुशासनस्य - पू-क्लिशिभ्यो नवा । ४ । ४ । ४५ ।
पूङ क्लिशिभ्या च परेषां क्तक्तवतुक्त्वामादिरिड् वा स्यात् । पूतः, पूतवान् , पूत्वा । पवितः, पवितवान् , पवित्वा। क्लिष्टः, क्लिष्टवान् , क्लिष्ट्वा । क्लिशितः, क्लिशितवान् , क्लिशित्वा ॥ ४५ ॥ . ..
सह-लुभेच्छ-रुष-रिषस्तादेः । ४ । ४ । ४६ । । ___एभ्यः परस्य स्ताशितस्तादेरिद वा स्यात् । सोढा, सहिता । लोब्धा, लोभिता । एष्टा, एषिता । रोष्टा रोषिता । रेष्टुम् , रेषितुम् ॥ ४६॥ इव्-ऋध-भ्रस्ज-दम्भ-श्रि-यु-ऊण्णु-भर-ज्ञपि-सनि-तनि
पति-वृ-ऋद्-दरिद्रः सनः । ४ । ४।४७ । - इवन्ताद् ऋधादिम्य ऋदन्तेभ्यो दरिद्रश्च परस्य सन आदिरिदै वा स्यात् । दुयूषति, दिदेविषति । ईसति, अदिधिषति । विभःति, विभर्जिपति । धिप्सति, धीप्सति, दिदम्भिपति । शिश्रीपति शिश्रयिषति ।
१ अत्र क्लिशिशब्देन क्लिश्यति-क्लिश्नातीत्यनयोर्धात्वोHहणं कर्तव्यम्। तेन सूत्रे बहुवचनं न दोषाय। पूङि ङकारग्रहणं पूगो निवृत्तये । तेन पूछ पवने धातोर्ग्रहणम् ।
२ यत्र इट् न भवति तत्र पक्षे गुणाऽभावः । “सन्यङश्च" सूत्रेण द्वित्वम्। "स्तायशितो..." इतीड्। '-ऋध इत्" इति ईत् । 'दम्भो धिप् धीप्" इत्यादेशौ "भृजो भ" इति विभक्षति । "स्वरहन्गमोः सनि धुटि" (४-१-१०४ ) सूत्रेण सनि परे दीर्घः। “ओन्तिस्थाप......” (४-१-६०) सूत्रेण सनि इकारे यियविषति । "नामिनोऽनिट" (४-३-३३) सूत्रेण किवद्भावेगुणाऽभावस्तेन पक्षे युयूषति शिश्रीषतीत्यादिषु न गुणः । “ज्ञप्यापो..."सूत्रात् ज्ञीप् “सनि" " तनो वा" सूत्राभ्यामाकारः। तनो विकल्पेन दीर्घत्वे च तितांसति इति तृतीयमपि रूपं भवति । "वृतो नवा..." सूत्रेण वा वीर्घत्वम् ।
