________________
તે માનરૂપ પર્વત કેવી રીતે ભેદાય? તે.
હદયને બંધ કરે છે. मृदुत्वभिदुरोद्योगादेनं मानमहीधरम् । भित्वा विधेहि हे खांत प्रगुणां.सुखवर्तिनीम्॥४१॥
અક્ષરાર્થ– હે હૃદય ! એ માનરૂપ પર્વતને કોમળતારૂપે વજાડે ભેદીને સુખને માર્ગ સરલ કરે. ૪૧
* વિવેચનગ્રંથકાર આ પ્લેથી ઉપર વર્ણવેલા માનરૂપી પર્વતને ભેદવા હદયને બોધ આપે છે હે હાય ! એ માનરૂપ પર્વતને કેમળતારૂપ વજથી ભેટીને સુખને માર્ગ સરળ કર; જેમ વચમાં પર્વત આવેલો હોય, તો માર્ગ વિષમ ગણાય છે. પછી જે તે પર્વતને વજથી લેવામાં આવે છે, તે માર્ગ સરળ થાય છે, તેમ આ સંસારને માર્ગ માન-ગરૂપ પર્વતથી વિષમ હોય છે, તેવા સંસાર માર્ગને સરળ કરવાની જરૂર છે, તે કોમળતાના ગુણથી એ માનરૂપ પર્વતને દુર કરે જેથી તે માર્ગ સારી રીતે સરળ થાય છે. પર્વતને વજથી લેવાય છે, તેમ આ માનરૂપી પર્વતને કમળતાથી ભેદ. કહેવાનો આશય એ છે કે અહંકાનના રોષને મળવાને ઉપાય કમળતા છે. કમળતા એ હદયને ગુણ છે; જે હાથમાં કામળતા હોય, તે માનનો છેષ દુર થઇ જાય છે, માટે અહીં હદયને સમાધીને કહે છે. ૪૧
