________________
૩
વિષયામાં સમતા રાખવાથી શુ ફળ મળે છે ? તે કહે છે.— येsनिशं समतामुद्रां विषयेषु नियुञ्जते । करणैश्वर्यधुर्यास्ते योगिनो हि नियोगिनः ॥ १२ ॥
અક્ષરાથ—જે ઇંદ્રિયાના વિષયામાં હંમેશાં સમતાની મુદ્દાને ચાળે છે, તે ચેાગીએ ઇંદ્રિયાના નિયામકપણાને વહન કરનારા ખરેખરા સત્તાદાર અધિકારીઆ છે. ૧૨
વિવેચન—અહીં ગ્રંથકાર સમતા ગુણને ધારણ કરનારા યાગીઓને એક 'સત્તાધીશની સાથે સરખાવે છે, જે ચેાગીઆ દ્વિચાના વિષચામાં હંમેશાં સમતા ગુણને ચેાજે છે, તે ચેાગીએ ખરેખરા સત્તાધીશની જેમ દ્વિઓના નિયામક થાય છે. જેમ સત્તાધીશ અધિકારીઓ વિષય એટલે દેશમાં પેાતાની મુદ્રા એટલે મેહાર છાપ તેને લગાડી, તે દેશના એશ્વર્યના પુર્ણ નિયામક થાય છે, તેવી રીતે યાગીઓ ઇંદ્રિયાના વિષય અટલે શબ્દ, સ્પર્શ, રૂપ, રસ અને ગધે, તેની અ'ર પાતાની સમતારૂપ માહેાર છાપ મારે છે, અર્થાત્ દરેક વિષયા સારા કે નઠારા હાય, તેપણ તે ઉપર સમાન ભાવ રાખે છે, તે તે તે તે વિષયની ક્રિયાની ઉપર પાતાની સત્તા ચલાવી શકે છે. ભાવાર્થ એવા છે કે, જો સમતા ગુણ વિષયામાં દ્વારા હાય તા, તે ાિને તાબે કરી શકે છે. અહીં વિષય શબ્દના બે અર્થ થાય છે.
