________________
(१५०)
॥श्री नवतचविस्तरार्थः ॥
अनेक परावृत्तधर्मोना कारणे' पुद्गलद्रव्य पण अनित्य छे. अने धर्माऽस्तिकायादि ४ द्रव्यनो तेवो विनश्वर स्वभाव नहिं होवाथी धर्मास्तिकायादि ४ २ द्रव्यो नित्य छे. . · ॥६ द्रव्यमां कारण अने अकारण कोण ? ॥।
जे द्रव्य ( कोइना ) उपयोगमा ( कार्यमां) आवे ते द्रव्य कारण, अने जेना उपयोगमां आवे ते अकारण, धर्माऽस्तिकायादि पांचे द्रव्यो जीवना उपयोगमां आवे छे, माटे धर्मास्तिक वगेरे ५ द्रव्यो कारण, अने जीवद्रव्य अकारण छे.
शंका-५ द्रव्यो जीवने शुं उपयोगमां आवे छ ?
उत्तर-हे जिज्ञासु ! पांचे द्रव्यो जीवने उपकार करनारां छे पण जीवद्रव्य कोइ द्रव्यने उपकार करतुं नथी ते आ प्रमाणेजीवने (अने पुद्गलने पण) गतिक्रियामां उपकारी धर्मास्तिक छे. जीवने (अने पुद्गलने पण) स्थितिक्रियामां उपकारी अधर्मा० छे. जीवने ( अने धर्मा० दिकने पण) अवकाश आपवामां उपकारी
१ शाश्वत मंदिरो-शाश्वती प्रतिमाओ-अने शाश्वता मे. र वगेरे पदार्यो नित्य के अनित्य ? ए. शंकाना समाधानमां समजवान के ए पदार्थो स्कंधना देखावथी तो नित्य छ, परन्तु प स्कंध जे पुद्गलद्रव्यनो बनेलो छे ते पुद्रल द्रव्य नित्य नथी कारणके ए शाश्वत स्कंधोमांथी पण प्रतिसमय अनंत पु. दल परमाणुओ खरे छे, अने पुन: नवा आवी मले छ जेथी स्कं. ध वा आकार शाश्वत छे पण पुद्गलद्रव्य अशाश्वत छे.
२ काळ द्रव्य प्रतिसमय बदलाय छे छतां नित्य कम ? ॥ शंकानुं ! समाधान जोके नैश्चयिककाल १ समय रूप होवाथी बदलाया करे छे तोपण अतीत. वर्तमान, अनागत. सर्वकालद्रव्य कोह काले विनाश पामतुं नहि होवाथी कालद्रव्य नित्य छे. ३-४ गतिस्थित्युपग्रहो धर्माऽधर्मयोरुपकारः (तत्वा० ५--१७)
