________________
॥ अजीवतत्त्वे कालस्वरूपविषेचनम्, ॥
(१०९
गणेल छे. ए संबंधी सिध्धांत अने ग्रन्थोमा घणी चर्चा छे न्हव ते काळ द्रव्यमा प्रथम नैवयिककालनु स्वरूप दर्शाववा माटे तेना(का. ळना) कार्यरूप वर्तनादि पर्यायर्नु किंचित् स्वरूप कडेवाय छे.
॥'नैश्चयिक काळनुं स्वरूप ॥ ? वर्तनापर्याय-सादि सान्तादि भेद वडे (सादि सान्त-सादिअनन्त--अनादि सान्त--अने अनादि अनन्त ए ) चार प्रकार स्थितिमांथी कोइपण स्थितिर्मा कोइपण प्रकारे वर्तवं ते 'वर्तना.'ए वर्त्तना प्रतिसमय बदलाया करे छे. परन्तु कोइपण प्रकारनी विवक्षित एक वर्तना बे समयसुधी टकती नथी, ए हेतुथी ए वर्तनाने पर्याय (परावृत्ति ) कहेवामां आवे छे. "द्रव्याणां सादिसान्तादिभेदैः स्थित्यां चतुर्भिदि ॥ यत्केनचित् प्रकारेण, वर्तनं वर्तना हि सा ॥ १ ॥” इति काललोकप्रकाशवचनात् २ परिणाम पर्याय-प्रयोग अने विश्रसादिथी उत्पन्न ययेली नवापणा अने जुनापणानी जे परिणति ते परिणाम, अर्थात् प्रयनधी, स्वभावथी, अथवा उभयथी ( ए बन्नेथी ) द्रव्योमा जे नवापणुं अने जीर्णता--जूनापणुं उत्पन्न थाय छे ते परिणमनने परिणाम कहेवामां आवे है, ने ए द्रव्योमा जनापणुं मटीने नवापj,
र आ नैश्चयिककाळ द्रव्योनी वर्तनादि पर्यायरूप हो. वाथी जीवद्रव्यनी वर्तनादिपर्यायोरूप काळ जीव, अने अजीबद्रव्यांनी वर्तनादिपर्यायोरूप काळ अजीव गणाय छे. ए रीते काळद्रव्य जीवाजीवछे, तोपण जीषद्रव्य करतां अजीवद्रव्य अनंत गुण होवाथी बहुलतानी अपेक्षाए काळने सामान्यतः अजीव गणेल ई. ( इति लोकप्रकाशे भगवत्यर्थः ) पुनः आ नेधयिककाल लोकालोकव्याप्त छ. अने आगळ १३मी गाथामां कहेवाती व्यावहारिक काल २॥ द्वीप मात्रमांज छे,
