Page Text
________________
૯૨
આજે ઊંડાણના ભોગે વિસ્તારને વધાવવામાં આવે છે. તે નિશાનીને સારી કેમ કહેવાય !
આજે આપણા ધર્મના, સંઘના કે શાસનનાં તમામ ક્ષેત્રે વિસ્તાર સધાયો છે તે દેખાય છે પણ તેમાં ઊંડાણ કેટલું ? એ પ્રશ્નનો ઉત્તર મેળવવા મથીએ છીએ ત્યારે મનને ગમગીની ઘેરી વળે છે.
ઇતિહાસનું કાર્ય જ આ છે કે તેમાંથી પ્રગટતી અખૂટ પ્રેરણાને ઝીલવાની છે. આપણે ત્યાં તપના ઉત્સવો થાય છે, ભક્તિની પ્રશંસા થાય છે, દાનના સન્માન થાય છે, ક્રિયાના બહુમાન થાય છે તો બીજા જીવો તેવું કરવા અનાયાસ જોડાય છે, અને તે - તે ક્ષેત્રમાં જીવોની સંખ્યા વધતી અનુભવાય છે. આપણે જ્ઞાનનું ગૌરવ કરતાં ક્યારે શીખીશું.
ભાઈઓ ! એ તો પાયો છે ! પાંદડે - પાંદડે પાણી ઘણું પાયું હવે મૂળમાં પાણી સીંચીએ. મૂળ મજબૂત હશે તો આપોઆપ વૃક્ષ લીલુંછમ રહેશે !
ભક્તિ, તપ, ક્રિયા કે દાન તેની પાછળ જ્ઞાનનું - ભાવનું બળ હશે તો તેજ પ્રાણવંત બની રહેશે અન્યથા એ નિદ્માણ બનીને થોડા જ સમયમાં કરમાવા લાગશે.
શ્રી મોહનભાઈ દલીચંદ દેસાઈ જે કાળમાં હતાં અને જે કાળમાં આવા ભગીરથ કામો તેમણે આદર્યા અને પૂર્ણ કર્યા તે કાળને નજર સમક્ષ લાવીએ ! ભૂતકાળ ક્યારેય નકામો નથી ! નિર્જીવ નથી ! તમને તેનો ઉપયોગ કરતાં આવડે તો એ છોડને ઉછેરવા માટે બળવાન ખાતરની ગરજ સારે તેમ છે.
કહેવાતાં પ્રવચનોમાં દૃષ્ટાન્તો સાંભળીને કે ગવાતી સક્ઝાયમાં વર્ણવાતાં મહાપુરુષોનાં પ્રસંગો સાંભળીને કે ચિત્રોમાં દર્શાવેલી ઘટનાને નિહાળીને ચિત્ત ઉપર અસર થાય છે અને જીવ તેવું કરવા માટે આચરવા માટે તૈયાર થાય છે, તે શું છે ! તે શું બતાવે છે ! આને નિમિત્ત સ્વરૂપે લઈએ તો તેની અસરકારકતા પણ પ્રમાણી શકીએ એ ભૂતકાળ નહીં પણ જીવંત ઘટના છે.
કવિરાજ માઘના કાવ્યો જોઈને હવે આપણે કાવ્ય કરીશું નહીં આવી સુંદર અર્થગૂંથણી આપણા મનોરથનો વિષય પણ થઈ શકે તેમ નથી ! ત્યાં જેવા કવિ ભારવિના કાવ્યો જોયાં તો હા, આવી રચના તો આપણાંથી થઈ શકે અને પછી આપણે એવા-એવા કવિની ચિરંજીવીની રચનાને પામીએ છીએ એમ આવા ઇતિહાસના ગ્રન્થોમાં થયેલા સૈકાવાર કાર્યો ઉપર માત્ર નજર માંડીને એ કાર્યોની સૂચિને બારીકાઇથી જોઈએ તો બે લાભ થવા સંભવ છે. ઊંચાઈને આંબે તેવા કામની પ્રેરણા મળે અને આપણાથી થતાં કામોની અલ્પતા અનુભવી શકાય.
મોહનભાઈના પરિશ્રમને વર્ણવવાની વાત શબ્દોને કરી તો તેઓએ આવીને કાનમાં કહ્યું કે કાગળના મેદાનમાં ઉતારીને અમને શરમિંદા બનાવશો નહીં અને પૂરેપૂરી અભિવ્યક્તિ કરવા લાચાર છીએ.
એક માણસ એક જીંદગીમાં ધીકતી વકીલાત બાજુ ઉપર મૂકી પુત્ર-પત્ની પરિવારમાં રહીને આવી જંગી સાહિત્યની ગવેષણાપૂર્ણ ઉપાસના કેવી રીતે કરી શક્યા હશે ! ક્યા ચન્દ્રક – માન
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002175 |
| Book Title | Jain Sahityano Sankshipta Itihas |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mohanlal Dalichand Desai |
| Publisher | Omkar Gyanmandir Surat |
| Publication Year | 2006 |
| Total Pages | 802 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, History, & Literature |
| File Size | 20 MB |