________________
ધન્ય ઉપાસના ! ધન્ય જીવન !
વીતેલા વર્ષો ઉપર દૃષ્ટિપાત કરીએ છીએ ત્યારે આજે એવું જણાય છે કે એ નજીકમાં વીતલો કાળ સુવર્ણકાળ હતો. વિદ્યાના ક્ષેત્રને લાગે વળગે છે ત્યાં સુધી તો હતો જ. માસિક પત્ર | પત્રિકા પણ કેવા માતબર અને જાજરમાન પ્રકાશિત થયા હતા. આજે કોઈ જૂના જ્ઞાનભંડારમાંથી તમને જૈનયુગ, જૈન કો. હેરલ્ડ, જૈન ધર્મ પ્રકાષ જૈન આત્માનંદ પ્રકાશન, જૈન સત્ય પ્રકાશ વગેરે જો જોવા મળે અને તમે માત્ર તેની અનુક્રમણિકા ઉ૫૨ જ અછડતી નજર ફેરવો તો લેખોના વિષયો અને લેખના નામોમાં તમને વૈવિધ્ય અને વૈશિષ્ય જોવા મળશે.
પ્રકાશનો પણ બધાં બળવત્તર જોવા મળે છે. પછીના કાળમાં ઉત્તરોત્તર આપણે આપણી વિદ્યા ઉપાસનાને નીચે ને નીચે લઇ ગયા અને છીછરી બનાવતા ગયા. ઊંચાઇ અને ઊંડાણ બન્ને ઘટ્યા. લક્ષ્ય અને પ્રયોજન બન્ને બદલાયા. કાળ તો તેમાં કા૨ણ છે જ પણ આપણો પુરુષાર્થ પાંગળો-વામણો અને એકદેશીય બની ગયો છે. તે કેવું સ્વીકારવું ન ગમે છતાં સ્વીકારવું પડે તેવું વરવું સત્ય છે.
તે કાળ આપણને ચારસો વર્ષ પછી સાંપડ્યો હતો. તેનો તંતુ આટલો જલ્દી નિર્બળ બનાવવા જેવો ન હતો. અત્યારે પણ વ્યક્તિમત્તાની દૃષ્ટિએ આપણે સાવ નિરાશ થવા જેવી કે નિઃસાસા નાંખવા જેવી હાલતમાં નથી જ નથી. પણ તે શક્તિને યોગ્ય દિશા ચીંધનાર કે એ યોગ્ય દિશા તરફ દોરનાર મળી રહે તો પ્રગતિ દૂર નથી.
પોકારી-પોકારીને કહેવાનું મન થાય છે કે,
હે શ્રમણો ! હૈ શ્રમણીઓ ! હે શ્રાવકો ! હું શ્રાવિકાઓ !
પ્રભુ મહાવીર મહારાજાને ચારિત્ર પ્રાપ્ત થઇ ગયું હતું, પણ કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત થયા પછી જ તેઓએ ધર્મનો અક્ષર કહેવાનું શરુ કર્યું હતું.
આપણે પણ જે કાંઇ તપ-ક્રિયા આચરીએ છીએ તેમાં શ્રદ્ધા છે એ વાત સ્વીકાર્ય પછી પણ એ શ્રદ્ધાને દૃઢ બનાવવા માટે તેને લૂણો ન લાગી જાય તે માટે તે-તે માં જવા માટે સમ્યજ્ઞાનની ઉપાસના જરૂરી છે અત્યંત જરૂરી છે. શ્રુતજ્ઞાન, ચિંતાજ્ઞાન અને ભાવનાજ્ઞાનને ક્રમશઃ સિદ્ધ કરવાના છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
