________________
શ્રી ઉપદેશપ્રાસાદ ભાષાંતર–ભાગ ૨
[સ્તંભ ૬ વિષયસુખ પણ અસત્ય ઉપચાર રૂપ હોવાથી દુઃખરૂપ જ છે.' અર્થાત્ વિષયસુખ તે ક્વાથ, તથા ડામ દેવાની ચિકિત્સાની જેમ ઉપચારપણે સુખરૂપ લાગે છે, પણ તે દુઃખરૂપ છે. પારમાર્થિક સુખ તો શ્રી સિદ્ધપરમાત્માને જ થાય છે. આત્મિક આનંદનો રોઘ કરનાર સાતા અસાતા વેદનીયકર્મથી ઊપજેલા સંયોગ વિયોગ સ્વભાવવાળા સુખને સુખ કોણ કહે? તે વિષે કહ્યું છે કે, સાતા અને અસાતા એ બન્ને સોનાની ને લોઢાની બેડી પહેર્યા તુલ્ય છે. ખરું સુખ તો તે બન્નેના વિરહથી જ પ્રાપ્ત થાય છે. લૌકિકસુખ દેહ ને ઇંદ્રિયની અનુકૂળતાવડે ગણાય છે, પણ વાસ્તવિક સુખ દેહના અભાવથી જ છે.માટે હે મૃગાક્ષી! દુઃખદાયક વિષયમાં મારું મન રુચિ કરતું નથી. તે વિષય ઉપર કહ્યું છે કે
विषस्य विषयाणां च, पश्यतां महदंतरं ।
उपभुक्तं विषं हंति, विषयाः स्मरणादपि ॥१॥ ભાવાર્થ-વિષ અને વિષય એ બે વચ્ચે મોટું અંતર છે, વિષ તો ખાવાથી મારે છે પણ વિષયો તો સ્મરણ માત્રથી મારે છે.
તેથી હે સુંદરી! હવે ગંગાના જળ જેવું નિર્મળ શીલ મારે ત્રિવિષે જન્મપર્યત રહો. પણ આપણે આ વૃત્તાંત આપણા માતા-પિતાને જણાવવો નહીં, છતાં તેમાંથી કોઈ આ વૃત્તાંત જાણશે ત્યારે આપણે અવશ્ય દીક્ષા લઈશું.” આવો નિશ્ચય કરી તે દંપતી પોતાના જીવિતની જેમ શીલનું રક્ષણ કરવા લાગ્યા. બન્ને જણા રાત્રે એક શય્યામાં સૂએ છે, તથાપિ તેઓમાંથી કોઈને કામોદ્દીપન થતું નથી. હમેશાં એકાંતમાં પણ તેઓ શીલગુણનું જ વર્ણન કર્યા કરે છે. આ પ્રમાણે ભાવચારિત્ર પાળતાં તેમને ઘણો સમય વ્યતીત થયો.
અન્યદા વિમળ નામે કોઈ કેવળીમુનિ ચંપાનગરીમાં સમવસર્યા. તેમની દેશના સાંભળીને એક જિનદાસ નામના શ્રેષ્ઠીએ પૂછ્યું કે, ભગવન્! મેં એવો અભિગ્રહ લીઘો છે કે, મારે ચોરાશી હજાર સાધુઓને પારણું કરાવવું. આ મારો મનોરથ ક્યારે સફળ થશે? કેવળી બોલ્યા કે, “એવા મુમુક્ષુ સાધુઓનો એક સાથે યોગ શી રીતે થાય? કદી દૈવયોગે તેટલા સાઘુઓ મળી જાય તો પણ આકાશપુષ્પની જેમ તેટલા શુદ્ધ અન્નપાનની સામગ્રી મળવી તે દુર્લભ છે. તેથી હે શ્રાદ્ધ! તું કચ્છ દેશમાં જા અને ત્યાં રહેલા વિજયા અને વિજય દંપતીની ભાત પાણી વગેરેથી ભક્તિ કર, તેથી તને તેટલું પુણ્ય થશે. કહ્યું છે કે, ચોરાશી હજાર સાઘુઓને પારણું કરાવતાં જેટલું પુણ્ય થાય તેટલું પુણ્ય શુક્લ અને કૃષ્ણ પક્ષના શીલવ્રતધારી એવા દંપતીને ભોજન કરાવવાથી થાય છે.” આ પ્રમાણે સાંભળી જિનદાસે તે દંપતીનો વૃત્તાંત પૂક્યો, એટલે કેવળીએ તેને સર્વ વૃત્તાંત કહી સંભળાવ્યો. તે સાંભળી જિનદાસ શ્રેષ્ઠી ભક્તિથી ભરપૂર હૃદયે કચ્છ દેશમાં આવ્યો, અને તે દંપતીની અનિર્વાચ્ય ભક્તિ કરી, તેમજ નગરજનોની આગળ તેમનું દુશ્ચર ચરિત્ર પ્રગટ કર્યું. તે વખતે તેમના માતાપિતાએ પણ તે વાત જાણી. શ્રાવક જિનદાસ ઘારેલો મનોરથ પૂર્ણ કરી પોતાને ઘેર ગયો અને તે દંપતી પણ પ્રતિજ્ઞા પૂર્ણ થવાથી દીક્ષા લઈ મુક્તિને પ્રાપ્ત થયા.
આ પ્રમાણે શીલના પ્રભાવથી તે દંપતી, મુનિથી પણ વિશેષ પ્રશંસાને પાત્ર થયા. તેથી સર્વ ભવ્ય પ્રાણીઓએ સૌભાગ્યનાં હેતુભૂત અને સંસારદુ:ખનું નિવારણ કરનાર શીલવ્રત સર્વદા પાળવું.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org