Page Text
________________
વ્યાખ્યાન ૮૯]
બ્રહ્મચર્ય-મંગથી બઘા વ્રતોનો ભંગ ભાવાર્થ-જેમણે શીલરૂપ અલંકારને ઘારણ કર્યો છે તેઓને દેવતાઓ પણ સેવક થઈને રહે છે, સિદ્ધિઓ સાથે આવી મળે છે અને સંપત્તિ તો સદા સમીપે જ હાજર રહે છે, કદી દૂર જતી નથી.
આવી દેશના સાંભળી વિજયે સ્વદારાસંતોષ વ્રત ગ્રહણ કર્યું, અને તેમાં પણ શુક્લપક્ષમાં સ્વસ્ત્રીનું પણ સેવન કરવું નહીં એવો નિયમ લીઘો.
તે જ નગરમાં બીજો ઘનાવહ નામે શ્રેષ્ઠી રહેતો હતો. તેને ઘનશ્રી નામે સ્ત્રી હતી. તેની પુત્રી વિજયાએ એક વખતે શીલનું વર્ણન સાંભળી એવું વ્રત લીધું કે, “કૃષ્ણપક્ષમાં પોતાના પતિને પણ સેવવો નહીં.” ગુણાક્ષર ન્યાયથી એવું બન્યું કે, તુલ્યરૂપવાળા તે વિજય અને વિજયાનો જ પરસ્પર સંબંઘ થઈ વિવાહ થયો. વિજયા સોળ શૃંગાર સજી, નવીન ભવ્ય વસ્ત્રો ઘારણ કરી હર્ષ પામતી એકાંતે પોતાના પતિ પાસે આવી. એટલે વિજયે પોતાની તે સુલોચના પ્રિયાને કહ્યું કે, “અરે પ્રિયા! તું મારું હૃદય છે, તેમજ તું મારો જીવ, શ્વાસ અને પ્રાણ છે. આ સંસારમાં પ્રાણીઓને પ્રિયજન તે જ સંસારસુખનું સર્વસ્વ છે. હે ચકોરાક્ષી! જો તારા જેવી પ્રિયા હોય તો પછી સ્વર્ગસુખનું શું કામ છે? અને જો તારા જેવી પ્રિયા ન હોય તો સ્વર્ગનું સુખ પણ શા કામનું છે? પણ હે શુભે! મેં પૂર્વે એવો નિયમ લીધો છે કે, શુક્લપક્ષમાં મન, વચન, કાયાથી શીલ પાળવું. તેના હવે માત્ર ત્રણ દિવસ બાકી છે. તે વ્યતીત થયા પછી કૃષ્ણપક્ષમાં આપણે રતિસુખને અનુભવીશું.” આ પ્રમાણેનાં પોતાનાં પતિનાં વચનો સાંભળી વિજયા અત્યંત ગ્લાનિ પામી. વિજયે ગ્લાનિ થવાનું કારણ પૂછ્યું, એટલે તે બોલી કે, “હે સ્વામિન્! મારે કૃષ્ણપક્ષમાં શીલ પાળવાનો નિયમ છે.” તે સાંભળતાં વિજયને ઘણો ખેદ થયો. ત્યારે વિજયાએ કહ્યું કે, “હે સ્વામીનાથ! તમે બીજી સ્ત્રી પરણીને તેની સાથે વિષયસુખ ભોગવો, ખેદ કરશો નહીં. પુરુષોને તો વધારે સ્ત્રીઓ હોય છે. વસુદેવને બોતેર હજાર સ્ત્રીઓ હતી અને ચક્રવર્તીને એક લાખ ને બાણું હજાર સ્ત્રીઓ હોય છે. તે સાંભળી વિજય બોલ્યો કે, “હે સુશીલે! મને આ વાતમાં કાંઈ પણ ખેદ થતો નથી; કારણ કે મારા માતાપિતાએ મને દીક્ષા લેતાં લેતાં બળાત્કારે પરણાવ્યો છે. વળી વિષય સેવવાથી કાંઈ આયુષ્યની વૃદ્ધિ થતી નથી, તેમજ તેથી જગતમાં મહત્વ કે સર્વ જીવોમાં આર્થિક્ય પ્રાપ્ત થતું નથી. કેવળ તે મનની ઉત્સુકતા માત્ર છે. તે વિષે શ્રી વિશેષાવશ્યક વૃત્તિમાં લખે છે કે, “પ્રેતની જેમ સ્ત્રીને વળગી સર્વ અંગને મહાન પ્રયાસ આપી પ્રાણી જે ક્રીડા કરે છે તેનાથી તેને સુખી કેમ કહેવાય?' વળી પશુપક્ષીઓ પણ વિષયને તો સેવે છે તો તેમાં શું તત્ત્વ છે? હે સુંદરી! આ જીવે દેવતાના ભવમાં અસંખ્યાતા વર્ષ સુધી અગણિત વિષયો ભોગવ્યા છે. તે વિષે લોકપ્રકાશમાં કહ્યું છે કે “કલ્પવાસી દેવતાઓને એક વાર ભોગ ભોગવતાં બે હજાર વર્ષ વહી જાય છે. તેવી રીતે બીજા દેવતાઓને પાંચસો પાંચસો વર્ષ અનુક્રમે ઓછા કરવા એટલે પંદરસો વર્ષ જ્યોતિષીને, એક હજાર વર્ષ વ્યંતરને અને પાંચસો વર્ષ ભુવનપતિને એક વાર ભોગ ભોગવતાં વહી જાય છે.' હે કમલાક્ષી! આ સંસારમાં જે પુષ્પમાળા, ચંદન તથા સ્ત્રી વગેરેનું પુગલજનિત સુખ છે તે નાશવંત છે, અને બીજાના સંયોગથી થયેલું જે સુખ તે વસ્તુતાએ દુઃખરૂપ જ છે. કારણ કે તે મનના સંકલ્પથી અને ઉપચારથી જ ઉત્પન્ન થયેલું છે. તે વિષે શ્રી જિનભદ્રગણિ ક્ષમાશ્રમણ કહે છે કે, “જેમ આફરો ચડે તથા સન્નિપાત રોગ થાય ત્યારે ક્વાથ વગેરે અસત્ય (ખોટાં) ઉપચાર કરે તે દુઃખરૂપ થાય છે, તેમ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002171 |
| Book Title | Updeshprasad Part 2 |
| Original Sutra Author | Vijaylakshmisuri |
| Author | |
| Publisher | Jain Book Depo Ahmedabad |
| Publication Year | 2001 |
| Total Pages | 234 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Religion |
| File Size | 14 MB |