Page Text
________________
૧૮
શ્રી ઉપદેશપ્રાસાદ ભાષાંતર-ભાગ ૨
[સ્તંભ ૫
મેં કપટ કરીને રાજપુત્રીને છેતરી છે.' તે વખતે તેની ચિંતા દૂર કરવા માટે પેલા દેવે તેનું કામદેવ જેવું સ્વરૂપ કરી દીધું અને આકાશવાણી કરી કે, ‘હે રાજપુત્રી! આવા પુણ્યવાન્ પતિને મેળવીને બીજી શેની ઇચ્છા કરે છે?' પછી બન્નેને પ્રીતિ થવાથી તે દેવે તેમને ગાંધર્વ વિવાહ વડે
પરણાવ્યા.
ત્યાંથી તેઓ વિશાલા નગરીમાં આવ્યા. ત્યાં એક સુંદર ગૃહ ભાડે રાખીને તેમાં રહ્યા. કેટલેક દિવસે હરિબળ કેટલીક ભેટો આપીને રાજાનો માનપાત્ર થયો. એક દિવસ મંત્રીએ રાજાની પાસે વસંતશ્રીના રૂપ લાવણ્યનું વર્ણન કર્યું. તે સાંભળી રાજા તેની ઉપર લુબ્ધ થયો. તેથી હરિબળને હણવાની ઇચ્છાથી એક વખત તેણે સભા વચ્ચે કહ્યું કે, ‘મારી સભામાં હરિબળ જેવો બીજો કોઈ સાહસિક નથી કે જે મારે ઘેર આવવા માટે લંકાપતિ વિભીષણને નિયંત્રણ કરી લાવે.' હરિબળે પોતાનો ઉત્કર્ષ સાંભળી રાજાને કહ્યું કે—સ્વામી! જો તેમને નિમંત્રણ કરવું હશે તો હું થોડા દિવસમાં એ કામ કરી આવીશ.' રાજાએ આજ્ઞા આપી એટલે ત્યાંથી ઊઠીને હરિબળ પોતાને ઘેર આવ્યો અને વસંતશ્રીને એ વૃત્તાંત જણાવીને કહ્યું કે, “હું આવું ત્યાં સુધી તું રૂડી રીતે શીલ પાળજે, હું કરેલી પ્રતિજ્ઞાનો નિર્વાહ કરવા માટે જાઉં છું. નીતિમાં કહ્યું છે કે, કદી મસ્તક છેદાય કે વધબંધન પ્રાપ્ત થાય તથાપિ ઉત્તમ પુરુષોએ અંગીકાર કરેલું વચન પાળવું. પછી જે ભાવી હોય તે થાય.’’ આ પ્રમાણે કહીને તે ઘરેથી ચાલી નીકળ્યો. અનુક્રમે સમુદ્રને તીરે આવીને વિચારવા લાગ્યો કે, ‘અહો! આ કાર્યનો નિર્વાહ શી રીતે થશે?' તત્કાલ પેલા દેવે તેને ઉપાડીને લંકાના ઉપવનમાં મૂક્યો. ત્યાં એક રમણીય મહેલ જોઈને ‘આ શું?” એમ આશ્ચર્ય પામી હરિબળ તેમાં પેઠો. ત્યાં એક ઓરડામાં એક યૌવનવતી બાળા અચેતન સ્થિતિમાં પડેલી જોવામાં આવી. તે જોઈને હરિબળ વિચારમાં પડ્યો કે ‘આ શું આશ્ચર્ય!’ ત્યાં નજીકમાં એક અમૃતપૂર્ણ હૂંબી તેના જોવામાં આવી. તેને જળ જાણીને તેણે તે બાળાના સર્વ અંગપર સિંચન કર્યું, જેથી તત્કાળ તે કન્યા ઊંઘમાંથી જાગે તેમ બેઠી થઈ અને હરિબળને જોઈ લક્ષ ધારણ કરીને ઊભી રહી. પછી તેણે પૂછ્યું કે, ‘હે સ્વામી! અહીં કેમ આવ્યા છો?” હરિબળે આવવાનું સર્વ વૃત્તાંત જણાવ્યું. પછી તેણે તે બાળાનું સ્વરૂપ પૂછ્યું, એટલે તે બોલી−‘સ્વામી! મારો પિતા આ લંકાપતિના દેવનો પૂજારી છે. એક દિવસ મારા પિતાએ કોઈ નિમિત્તિયાને પૂછ્યું કે, ‘મારી પુત્રીને કેવો પતિ મળશે?' તેણે કહ્યું કે, ‘તેનો પતિ રાજા થશે.’ એ સાંભળીને રાજ્યના લોભથી તે મારો પિતા જ મૂર્ખપણાથી મને પરણવાને ઇચ્છવા લાગ્યો. એવા લોભી પુરુષને ધિક્કાર છે, કે જે ઉન્માર્ગમાં જ ગમન કરે છે. રાજ્યંઘ, દિવાંઘ, જાત્સંઘ, માયાંઘ, માનાંઘ, ક્રોઘાંઘ, કામાંઘ અને લોભાંધ–એ ઉત્તરોત્તર અધિક અધિક અંધ ગણાય છે. આથી હું સ્વચ્છંદ રીતે ન વહુઁ તેટલા માટે મંત્ર વડે મને મૂર્છિત કરીને બહાર જાય છે અને પાછો આવી આ અમૃત વડે મને સજીવન કરે છે. એની દુર્મતિથી સર્વ સ્વજનોએ તેને દૂર કર્યો છે. તેના આવા કૃત્યથી કોઈ વાર મારું મૃત્યુ થશે; માટે હે મહાભાગ! આ લગ્ન વેળાએ તમે જ મારું પાણિગ્રહણ કરો કે જેથી હું ચિરકાળ જીવું.' હરિબળે તત્કાળ તેમ કર્યું, એટલે તે બોલી—‘સ્વામી ! હવે અહીંથી આપણે પલાયન કરવું યોગ્ય છે. કારણ કે મારો પિતા આવી ચડશે તો વિઘ્ર ઉત્પન્ન થશે. વળી ન બની શકે એવું જે વિભીષણને આમંત્રણ તે કરવાની કાંઈ જરૂર નથી. તે છતાં તમે અહીં આવ્યા છો તેવી તમારા રાજાને પ્રતીતિ કરાવવા માટે હું વિભીષણનું
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002171 |
| Book Title | Updeshprasad Part 2 |
| Original Sutra Author | Vijaylakshmisuri |
| Author | |
| Publisher | Jain Book Depo Ahmedabad |
| Publication Year | 2001 |
| Total Pages | 234 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Religion |
| File Size | 14 MB |