Updeshprasad Part 2

SR No.: 002171
Original Sutra Author: Vijaylakshmisuri
Publisher: Jain Book Depo Ahmedabad
Publication Year: 2001
Total Pages: 234
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati & Religion
File Size: 14 MB

Page 145

૧૩૬ શ્રી ઉપદેશપ્રાસાદ ભાષાંતર–ભાગ ૨
[તંભ ૭ કર્યો. રાજાએ તેને અશ્વશાળામાં બંઘાવ્યો. એકદા તે અશ્વશાળાની પાસે એકાંત પ્રદેશમાં કોઈ મુનિ ચાતુર્માસ રહ્યા. તે હંમેશા ઘર્મોપદેશ કરતા હતા, તેમાં એકદા તેમણે કહ્યું કે,
“શીલવ્રતના દ્રવ્ય અને ભાવથી ચાર ભેદ થાય છે. તેમાં પ્રથમ ભેદ દ્રવ્યથી શીલ પાળે પણ ભાવથી નહીં. વસ્તુની અપ્રાપ્તિથી ભવદેવની પેઠે. (ભવદેવ સંયમી છતાં નાગિલાને વર્ષો સુધી ભૂલ્યા નહીં.) તેમજ નૈષઘપતિ નળરાજાએ દીક્ષા લીધી ત્યાર પછી પૂર્વે લાખો વર્ષ સુધી સુખભોગ ભોગવ્યા છતાં દમયંતી સાધ્વીને જોઈ પાછો રાગ ઉત્પન્ન થયો. દમયંતીએ પોતાના વ્રતનું ખંડન થશે એવા ભયથી અનશન કર્યું અને મૃત્યુ પામીને દેવતા થઈ. પછી તેણે આવીને નળરાજાને પ્રતિબોધ કર્યો. પછી નળરાજા પણ મૃત્યુ પામી વૈશ્રવણ (કુબેર) ભંડારી થયા. કહ્યું છે કે, “વિધિથી ઘર્મ આદર્યો હોય પણ જો તેમાં સરાગપણું રહે તો તે ઘર્મ મુક્તિને સાથે નહીં. નળરાજા સ્થવિર (વૃદ્ધ) થયા છતાં પણ સરાગપણું રહેવાથી તે ઉત્તરાધિપતિ કુબેર નામે લોકપાળ થયા. આ પ્રથમ
ભેદ જાણવો. વળી કોઈ જીવ દ્રવ્યથી સ્ત્રીસંગ (સ્પર્શમાત્ર) કરે પણ ભાવથી શીલવ્રત પાળે છે. એક શિય્યામાં સૂનારા વિજય શેઠ અને વિજય શેઠાણીની જેમ; તેમજ પાણિગ્રહણ સમયે જંબુસ્વામીની જેમ. એ બીજો ભેદ જાણવો. કોઈ જીવ દ્રવ્ય અને ભાવ બન્નેથી શીલ પાળે. રાજિમતી અને મલ્લિનાથજીની જેમ, એ ત્રીજો ભેદ જાણવો. અને કેટલાક જીવો દ્રવ્યથી પણ શીલ પાળે નહીં અને ભાવથી પણ પાળે નહીં. આ ભંગમાં સંસારી ઘણા જીવો જાણવા. એ ચોથો ભેદ સમજવો.”
એ પ્રકારે ઘર્મદેશનાને સાંભળતા એવા અધે મન વડે બ્રહ્મચર્ય ગ્રહણ કર્યું.
એક વખતે રાજાએ તેની ઓલાદ વઘારવા માટે તે અશ્વને ઘોડી સાથે સંગમ કરાવવા માંડ્યો, પણ તે અર્થે તે કાર્યમાં ઉત્સાહ કર્યો નહીં; તેથી રાજાએ વિસ્મય પામી ગુરુ પાસે જઈને પૂછ્યું કે “ભગવન્! આ અશ્વ ઘોડીને કેમ સેવતો નથી?” મુનિ બોલ્યા કે, “તેણે મનથી બ્રહ્મચર્યવ્રત ગ્રહણ કર્યું છે.” રાજા બોલ્યો-“મહારાજ! આ અશ્વે તો પ્રથમ ઘણી વાર કામ સેવ્યો છે. ફક્ત આ વખતે જ આમ કરે છે; પણ મારા બીજા ઘણા અશ્વો છે કે જેમણે જન્મથી બ્રહ્મચર્ય પાળ્યું છે, તેથી આ અશ્વ કરતાં તો તેઓ ઉત્તમ અને પ્રશંસનીય જણાય છે.” ગુરુ બોલ્યા કે, “હે રાજન્! એમ ન સમજવું; કારણ કે તે તારા બાંધેલા ઘોડા બ્રહ્મચારી કહેવાય નહીં. કેમકે તેઓ પ્રતિદિન વિષયને યાદ કર્યા કરે છે; તેથી તેઓમાં શીલનો એક અંશ પણ ગણાય નહીં. વળી આ અશ્વ તો બ્રહ્મચર્ય પાળવાથી સ્વર્ગને પામશે.” તે સાંભળી રાજા પ્રતિબોધ પામ્યો, અને તત્કાળ તેણે શ્રાવકઘર્મ અંગીકાર કર્યો.
આ કથાનો ઉપનય મનમાં ઘારીને જે પ્રાણી બ્રહ્મવ્રતને ગ્રહણ કરે તેને ખરેખર ગુણી સમજવો.
હવે આ વ્રત સંબંથી વર્ણનનો ઉપસંહાર કરે છે કે, “ત્રણ લોકમાં પણ બ્રહ્મચારી જેવો કોઈ ગુણી નથી, માટે હે ભવ્ય પ્રાણીઓ! તમે એ બ્રહ્મવ્રતનું અવશ્ય આચરણ કરો.” આ ચોથું વ્રત સૂત્રવચનને અનુસારે ઘણા પ્રબંધોથી મેં વિવરી બતાવ્યું છે, તે લખવાથી મને જે પુણ્ય ઉપાર્જન થયું હોય તે વડે મને સર્વદા સુખની પ્રાપ્તિ થાઓ.
|| સપ્તમ સ્તંભ સમાપ્ત ||