________________
વ્યાખ્યાન ૧૦૨]
મૈથુનના દોષો
૧૨૩
તેને મારી નાખ્યો. તે સાથે ઉમાને પણ વિષકંદળીરૂપ જાણી મારી નાખી. સત્યકી મૃત્યુ પામીને નરકે ગયો. પછી કાળસંદીપક નામે સત્યકીના મિત્ર વિદ્યાધરે તે વાત જાણીને આખી ઉજ્જયિની નગરી ચૂર્ણ કરી નાખવા માટે આખી નગરી ઉપર શિલા રચી. એટલે રાજાએ તેને ભોગાદિક ઘર્યા. તે વિદ્યાધરે આકાશમાં રહીને પોતાના મિત્ર સત્યકીનું મહત્વ વધારવા માટે સત્યકીના નામથી જ કહ્યું કે, ‘તમે મને કામભોગ કરતાં મારી નાખ્યો છે, તેથી જો મૈથુનાસક્ત અવસ્થાને રૂપે મારી મૂર્તિ કરીને મારી પૂજા કરો અને શંકર પાર્વતીના નામથી અમારા ગુણ ગાઓ તો જીવતા મૂકું, અન્યથા મૂકીશ નહીં.' લોકોએ તે પ્રમાણે કરવું કબૂલ કર્યું. “મરણના ભયથી પ્રાણી શું નથી કરતા?’’ અનુક્રમે ઈશ્વરનું લિંગ જળાધારી રૂપ યોનિમાં રાખીને તેની પૂજા પ્રવર્તી.
“અહો! વિષયલંપટપણાને ધિક્કાર છે કે જેની આસક્તિથી આવો બળવાન સત્યકી પણ પોતાની શક્તિને કુંઠિત કરી નાખીને નરકે ગયો.’’ ઇતિ સત્યકી વિદ્યાધર પ્રબંધ.
હવે સુજ્યેષ્ઠાએ કેવી રીતે દીક્ષા લીધી હતી તેનું વૃત્તાંત આ પ્રમાણે છે–
વિશાળા નગરીમાં ચેટક રાજાની એક પુત્રી સુજ્યેષ્ઠા નામે હતી. એક વખતે તેણે મિથ્યાત્વને સ્થાપન કરતી કોઈ એક તાપસીને વાદમાં જીતી લીધી. તે તાપસીએ તેનું સ્વરૂપ ચિત્રપટ ઉપર આલેખી શ્રેણિક રાજાને બતાવ્યું. તે જોઈ શ્રેણિક રાજા મોહ પામી ગયો. તેની પ્રેરણાથી તેના મંત્રી અભયકુમારે વિશાળા નગરીમાં આવી રાજમહેલ પાસે એક દુકાન માંડી. તેમાં ચિત્રપટ ઉપર શ્રેણિક રાજાનું ચિત્ર આળેખી નિત્ય તેની પૂજા કરવા લાગ્યો. એક વખતે તે ચિત્ર સુજ્યેષ્ઠાની દાસીઓના જોવામાં આવ્યું. તેમણે તે લઈ જઈને સુજ્યેષ્ઠાને બતાવ્યું. શ્રેણિકનું સ્વરૂપ જોઈ સુજ્યેષ્ઠા મોહ પામી ગઈ; એટલે તેણે પોતાનો અભિપ્રાય અભયકુમારને જણાવ્યો. પછી અભયકુમા૨ે તેના મહેલથી રાજગૃહીના સીમાડા સુધી એક સુરંગ કરાવી. શ્રેણિક રાજાએ તે દ્વારા ત્યાં આવી તેને લઈ જવાનું જણાવ્યું. રાજા આવ્યો. સુજ્યેષ્ઠા ચેલણાને લઈ તૈયાર થઈને આવતી હતી તેવામાં તે પોતાના આભૂષણનો ડાબલો ભૂલી ગઈ, તે લેવા તે પાછી ગઈ. રાજા શ્રેણિક ચેટક રાજાના ભયથી તત્કાળ સુજ્યેષ્ઠાને બદલે ચેલણાને લઈને કાગડાની જેમ નાસી ગયો. સુજ્યેષ્ઠા સંકેતસ્થળે આવી તો ત્યાં ચેલણાને કે રાજાને જોયા નહીં, એટલે તેણે ઊંચે સ્વરે પોકાર કર્યો કે ‘કોઈ ચેલણાને હરી જાય છે.’ તે સાંભળી ચેટક રાજા ત્યાં દોડી આવ્યા. તેણે શ્રેણિક રાજાના અંગરક્ષક સુલસાના બત્રીશ પુત્રોને એક બાણે મારી નાખ્યા; કારણ કે તેઓ સર્વ સાથે જન્મેલા અને સમુદાયી કર્મબંધવાળા હતા. પછી ચેટક મહારાજાએ પોતાના નગરમાં આવીને સુજ્યેષ્ઠાને માટે વિવાહની સામગ્રી તૈયાર કરાવવા માંડી. ત્યારે સુજ્યેષ્ઠાએ પિતાને વારીને દીક્ષા ગ્રહણ કરી; કારણ કે તે સતી હોવાથી વચનસાક્ષીએ શ્રેણિક રાજાને વરેલી હોવાને લીધે બીજા પુરુષને વરી નહીં. પણ પેઢાલ વિદ્યાધરે કપટથી તેને ભોગવી, જેથી તેને ગર્ભ રહ્યો. એટલે ગણઘરે તેના સતીત્વ વિષે વીરભગવંતને પૂછ્યું. વીરભગવંતે કહ્યું કે ‘“તે સુજ્યેષ્ઠાનો દોષ નથી, તે તો નિશ્ચલ શીલવાળી જ રહેલી છે. શ્રેણિકરાજાના સંગના અભાવથી તેણે મનસાક્ષીએ સર્વથા શીલ અંગીકાર કર્યું છે.’’ પછી સુજ્યેષ્ઠા સાધ્વીએ યાવજ્જીવ મન, વચન, કાયાથી શુદ્ધ એવું શીલવ્રત પાળ્યું. તે વિષે કહેવાય છે કે ‘‘ચેટક રાજાને સાત પુત્રીઓ હતી, તે સર્વે શીલવતી હતી, એમ તીર્થંકરોએ તેમની શ્લાઘા કરેલી છે.’’
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org