Updeshprasad Part 2

SR No.: 002171
Original Sutra Author: Vijaylakshmisuri
Publisher: Jain Book Depo Ahmedabad
Publication Year: 2001
Total Pages: 234
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati & Religion
File Size: 14 MB

Page 120

વ્યાખ્યાન ૯૮]
શીલનો અચિત્ય મહિમા
૧૧૧
રાજાઓ! આપ સર્વે આ ચાર પ્રશ્નોનો ઉત્તર આપો. ‘દેવ કોણ? ગુરુ કણ? તત્ત્વ શું? અને સત્ત્વ શું?’ આ ચાર પ્રશ્નનો ઉત્તર જે સ્પષ્ટ કરી બતાવશે તે આ કલાવતીની વરમાળાને યોગ્ય થશે.’’ પછી સર્વે રાજાઓએ પોતપોતાની બુદ્ધિ પ્રમાણે ઉત્તર આપ્યો, પણ કલાવતીએ તે માન્ય કર્યો નહીં, એટલે શંખરાજાએ મંડપના સ્તંભ ઉપર રહેલી એક પૂતળીના મુખથી આ પ્રમાણે ઉત્તર અપાવ્યા. वीतरागः परो देवो, महाव्रतधरो गुरुः । तत्त्वं जीवादयो ज्ञेयाः सत्त्वमिंद्रियनिग्रहः ॥ १ ॥
ભાવાર્થ—જે વીતરાગ હોય તે પરમ દેવ, મહાવ્રતઘારી હોય તે ગુરુ, જીવ અજીવાદિનું જ્ઞાન તે તત્ત્વ અને ઇંદ્રિયોનો નિગ્રહ તે સત્ત્વ.”
આવો ઉત્તર સાંભળી વાજિંત્રોના ધ્વનિ સાથે ‘સત્ય' એવો ઉચ્ચાર કરી રાજકુમારી કલાવતીએ તેમના કંઠમાં સ્વયંવરમાળા આરોપણ કરી; પછી તેનું પાણિગ્રહણ કરીને શંખરાજા કલાવતી સાથે પોતાને નગરે આવ્યો.
અન્યદા લાવતી સગર્ભા થઈ. તે ખબર સાંભળી તેના ભાઈએ તેને તેડી લાવવા માટે એક સેવકને મોકલ્યો અને તેની સાથે બે બાજુબંધ મોકલાવ્યા. તે માણસ કલાવતીને મળ્યો અને તેના ભાઈએ આપેલા બાજુબંધ આપ્યા. કલાવતી તે બાજુબંધ હાથે પહેરી ઘણો હર્ષ પામી અને તે સેવકને વિદાય કર્યો. તે બાજુબંઘની શોભા જોઈ તેણે પોતાની સખીને કહ્યું કે, ‘‘જેણે આ બાજુબંધ મને મોકલાવ્યા છે તેની ઉપર મારો ઘણો સ્નેહ છે, તે દીર્ઘાયુ થાઓ.” કલાવતીનું આ વાક્ય રાજાએ ગુપ્ત રહીને સાંભળ્યું. તેથી રાજાના મનમાં ‘અન્ય પુરુષ સાથે તેને સ્નેહ છે’ ‘એવી શંકા આવી, એટલે તેનો ક્રોઘ પ્રદીપ્ત થયો. તેણે વિચાર્યું કે,
अंतर्विषमया ह्येतत्, बहिरेव मनोहरा । ગુના સમાજારા, ચોષિતઃ વેન નિર્મિતા? શા
ભાવાર્થ-અહો! સ્ત્રીઓ અંદર વિષમય છે અને બહારથી મનોહર લાગે છે. આવી ચણોઠીના ફળ જેવી સ્ત્રીઓ કોણે બનાવી હશે?
આવી કુળવાન ઉત્તમ જણાતી સ્ત્રી પણ કુલટા છે. ખરેખર શાસ્ત્રમાં કહ્યું છે તે સત્ય છે કે, જળમાં જેમ માછલાના પગલાં અને આકાશમાં પક્ષીઓના પગલાં જોવામાં આવતા નથી, તેમ સ્ત્રીઓના ચરિત્રનો બ્રહ્મા પણ પાર પામી શકતા નથી.'' આ પ્રમાણે ચિંતવી રાજા શંખે બે ચંડાળણીને આજ્ઞા કરી કે, ‘તમારે કલાવતીને હું વનમાં મોકલાવું ત્યાં જઈને તેની બાજુબંધ સહિત બન્ને ભુજા છેદીને મારી પાસે લાવવી.' પછી રાજાની આજ્ઞાથી શય્યાપાલક ‘મહારાજા તમને વનમાં બોલાવે છે' એમ કહી કલાવતીને રથમાં બેસાડી કોઈ વનમાં મૂકી આવ્યો; એટલે પેલી બે ચંડાળણીઓએ આવી તેના બે હાથ છેદી નાખ્યા, અને રાજાની પાસે લાવી હાજર કર્યાં.
કલાવતીએ હાથની પીડાથી તત્કાળ એક પુત્રને જન્મ આપ્યો. તે વખતે તેને પવિત્ર કરવાને હાથ ન હોવાથી પગે પગે સમીપ રહેલી નદીને કાંઠે લઈ ગઈ, તેવામાં તે નદીમાં પૂર આવ્યું; તેથી પુત્રનું રક્ષણ કરવું મુશ્કેલ થઈ પડ્યું. આ પ્રમાણે સર્વ તરફથી આપત્તિ આવેલી જોઈ કલાવતી નવકાર મંત્રનું સ્મરણ કરીને બોલી કે, “જો મેં ત્રિકરણ શુદ્ધિએ શીલ પાળ્યું હોય તો આ નદીનું પૂર