________________
कर्मविपाकनामे कर्मग्रंथ. १
३१३ जाव थयाथी पमता परिणामे करी हानीने पामे ने तेने हीयमान अवधिज्ञान कहीये. उक्तंच नंदिचूर्णी- "हीयमाणं पुवावबाउँ अहो होहस्समाणंति."
पांचमुं, जे संख्याता असंख्याता योजन उत्कृष्टपणे यावत् समग्र लोक देखीने प. ण पडे एटले जे श्राव्युं जाय तेने प्रतिपाति कहीये. यदाह- "सेकिंतं परिवार अपडिवाइ जं तं जहन्नेणं अंगुलस्स असं खिद्यनागंवा संखिद्यनागंवा वालग्गंवा वालग्रपुहत्तंवा एवं लिकंवा जूयंवा जवा जवपुहत्तंवा अंगुलंवा अंगुलपुदत्तंवा एवंएएणं अहि लावणं विहळिवा हलिंवा कुळिवा (कुदिर्हस्त घ्यमुच्यते) धऍवागाउयंवा जोयणंवा जोयणसयंवा जोयणसहस्संवा संखिद्याणिवा असंखद्याणिवा जोयणसहस्साई उक्कोसेणं लोगं पासित्ताणं परिवमिद्यासेत्तं परिवार."
ठे, जे उत्पन्न थया पड़ी दीणताने न पामे, ते लोकसमग्र देखीने अलोकना एक प्रदेशने देखे तेने अप्रतिपाति कहीयें. ए अवधि श्राव्युं जाय नहीं.
आशंका-हीयमान अने प्रतिपाति ए बन्नेनां लक्षणो तो सरखां ने तेम बतां जुदां बताववानुं शुं कारण ले ?
उत्तर- जे पूर्वावस्थाथी हलवे हलवे घटतुं जाय एटले क्षीणताने पामे ते हीयमान कहेवाय जे; अने जे विध्यात प्रदीपनी पेठे एक कालने विषेज निर्मल थाय ने ते प्रतिपाति कहेवाय बे, ए विशेष .
ए अवधिज्ञान जे बे, ते अनंत अव्य तथा नावनो विषय बे, तेथी तारतम्य विवदायें करी तेना अनंत नेद बे. अने असंख्येय देत्र तथा कालनो विषय होवाथी तेना तारतम्यतानी विवदाए करी असंख्य नेद ले. अथवा अवधिज्ञानना था चार प्रकार - अव्य, देत्र, काल तथा नाव. तथा चाह. "तं समास चनविहं पन्नत्तं, तं जहा, दवउ खेत्त काल नाव दवणं उहिन्नाणी जहन्नेणं अणंतारूवी दवाइं जाण पास उकोसेणं सवंरूवि दवाई जाण पास खित्तणं उहिन्नाणी जहनेणं अंगुलस्स असंखेद्यनागं नकोसेणं असं खिद्या अलोए लोय प्पमाण मित्ता खंगाईजाण पास कालर्जणं हिन्नाणी जहन्नेणं श्रावलियाए असं खिद्य नागं उकोसेणं असं खिद्या उस्सपिणी अवसप्पिणी अतीयंच अणागयंचकालं जाण पासश् नावणं उहिन्नाणी जहन्नेणं वि अणंते जावे जाण पास उक्कोसेणंवि अणंते जावे जाण पास सवनावाणं अणंत जागं" इत्युक्त मवधिज्ञानं. __एनो जावार्थ श्रा -ए अवधिज्ञानी अव्यथी जघन्यपणे अनंता रूपी अव्यने जाणे देखे अने उत्कृष्टपणे सर्व रूपी अव्यने जाणे देखे. ते अव्यावधि खेत्र थकी जघन्यपणे अंगुलनो असंख्यातमो नाग जाणे देखे, अने उत्कृष्टपणे थलोकाकाशनेविषे
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org