________________
३१४
कर्मविपाकनामें कर्मग्रंथ. १ लोकप्रमाण असंख्याता खंगने जाणे देखे ते क्षेत्रावधि; कालथकी, जघन्यथी श्रावलिकानो असंख्यातमो नाग जाणे देखे अने उत्कृष्टपणे असंख्यात उत्सप्पिणी अवसपिणी लगे अतीत अनागतकालने जाणे देखे ते कालावधि; तथा जाव थकी जघन्यपणे अनंत नावने जाणे देखे अने उत्कृष्टथी पण अनंता नावने जाणे देखे ते नावावधि ज्ञान जाणq. एवी रीते अवधिज्ञान कह्यु. विजंगज्ञान ते मिथ्यात्वीने होय, ते माटे मलीन डे, अवधं सवयूँ जाणे पण ते अवधि छाननीज जाती जे. ते माटे एकत्र जाणवू. इति ॥ .. हवे मनःपर्ययज्ञान कहे जे. एना बे प्रकार - एक जुमति, बीजुं विपुलमति. तेमां एणे घडो चिंतव्यो ने एटर्बु सामान्यपणे मननो अध्यवसाय ग्रहे तेने जुमति कहीएं. यदाह-रिसामन्नं तंम्मत्त, गाहिणी रिउमई मणोनाणं, पायंविसेस विमुई घडमित्तं चितियंमुणश्, तथा एणे घट चिंतव्यो ने ते अव्यथी सुवर्णनो बे, क्षेत्र थकी पामलीपुरनो निष्पन्न, काल थकी शीतकालनो, अने नाव थकी पीतवर्ण सुकुमाल इत्यादि विशेष ग्राहिणी मति ते विपुलमति कहीयें. एटले सामान्य ग्राहिणी मति ते रुजुमति कहीयें; अने विशेष ग्राहिणी मति ते विपुलमति;
अथवा मनःपर्यायझान चार प्रकारनुं - उव्य, क्षेत्र, काल तथा जाव; ए चारे नेदे करी. उक्तंच-"तं समास चनविहं पन्नत्तं तंजहा, दव खेत्त काल नाव:। दवणं रिउमईणं ते अणंत पएसिए खंधे जाण पास । तेचेव विउलमई अप्नहियतराए विमल तराए जाण पास. " ... एनोनाव- व्यथकी झजुमती अनंतप्रदेशी अनंता स्कंध जाणे देखे अने विपुलमति तेहिज स्कंध कांक अधिकेरा विशुद्धपणे जाणे देखे. देवथी जुमती नीचे रत्नप्रजा पृथ्वीनुं तुझक प्रतरलगे अने उंचुं ज्योतषीना उपरे तललगे; तिरड़े अढी छीप, बे समुज, पन्नर कर्मचूमि, त्रीश अकर्मनूमी अने उपन्न अंतर छीपनेविषे संज्ञीपंचेंडीअपर्याप्ताना मनोगत जाव जाणे देखे, अने विपुलमति तेहिज देत्र अढी अंगुले अधिक देखे, अने विशुक देखे. काल थकी जघन्यपणे जुमति पक्ष्योपमनो असंख्यातमो नाग अने उत्कृष्टपणे अतीत अनागत जाणे देखे अने विपुलमति तेहिज अधिकेरो अने विशुद्धतर जाणे देखे. नावथकी जुमति अनंतानाव जाणे देखे, सर्व नावनो अनंतमो नाग जाणे देखे, अने विपुलमति तेहिज अधिकेरो अने विशुद्धपणे जाणे देखे. यदाहुश्चतुर्दशप्रकरणशतप्रासादसूत्रधारकल्पश्रीहरिनजसूरि पादानंदिवृत्तौ “हाऽधोलौकिक ग्रामान्, तिर्यग लोकवर्तिनः मनोगतां स्त्वसौजावान् वेत्ति तर्तिनामपि अर्बयावज्योतिश्चक्रस्योपरितलं । तिरियं जाव अंतो मणुस्स खि
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org