Page Text
________________
कर्मविपाकनामे कर्मग्रंथ, र
शएर ॥ हवे मूल प्रकृति आउनां नाम तथा ते एकेकना जेटला
उत्तर नेद डे ते कहे . ॥ श्द नाण दंसणावर ॥ णवेअ मोदाज नाम गोआणी ॥ वि
ग्धं च पण नव अ॥वीस चन तिसय ७ पण विहं ॥२॥ अर्थ- इह के ए प्रवचनने विषे कर्म एटला प्रकारनुं बे. इहां कर्मपद गाथामांहे नथी, माटे उपचारथी लहीए. ज्ञानावरणीय, दर्शनावरणीय, वेदनीय, मोहनीय, आयु, नाम, गोत्र तथा विग्धंच के अंतराय, ए आठ मूलप्रकृति . तेमां प्रथम ज्ञानावरणीय कर्मनुं विवेचन श्रावी रीते - जेणे करी वस्तु जाण्यामां आवे अथवा जेणे करी वस्तुनी इयत्ता एटले परिमाण थाय, तेने ज्ञान कहीएं; अथवा इप्तिने ज्ञान कहिएं; अथवा सामान्य विशेषात्मक वस्तुने विषे विशेष ग्रहणात्मक जे बोध तेने ज्ञान कहियें; अने जेणे करीने देखाय तेने दर्शन कहीयें; अथवा दृष्टीने दर्शन कहीये अथवा सामान्य विशेषात्मकवस्तुनेविषे सामान्य ग्रहणात्मक जे बोध तेने दर्शन कहीयें तथा जेणे करी आवरीएं, छादिएं तेने आवरण कहीएं; अथवा आवरे, श्राबादे तेने श्रावरण कहिये. आवरणतुं रूप आq बेः-मिथ्यात्वादिकना मेलापेकरी जीवने व्यापारे आकर्षण करेली कर्मवर्गणा मांदेलो विशिष्ट पुजल समूह तेने आवरण कहीएं. तेमांहे जे झान- आबादन करे , ते ज्ञानावरणीय कर्म कहेवाय बे. श्रने दर्शननुं श्राबादन करे बे, ते दर्शनावरणीय कर्म कहेवाय ने, तथा वेद्यते एटले जेनो सुख तथा कुःखरूपपणे अनुजव कराय , तेने वेदनीय कर्म कहीयें, यद्यपि सर्व कर्मोनो अनुभव करायज बे, तेथी सर्व कर्म वेदनीय होवां जोश्य, तथापि पंकजादि शब्दनीपेठे वेद्य शब्द रूढिविषयक जे; माटे साता तथा असाता कर्मज वेद्य होवाथी एनेज वेदनीय कहीये. पण शेष कर्मने न कहीयें; तथा जाणनारा प्राणीप्रत्ये मोह उपजावे सद्सद्विवेकथी जे विकल करी नाखे तेने मोह कहीयें; अने एज मोहनीय कर्म कहेवाय बे. तथा जेथी गत्यंतरने विषे जq थाय ने तेने श्रायु कहे जे; अथवा पोते करेला कर्मना वशे प्राप्त थएली जे नरकादिक पुर्गति तेमांथी निकलवानी श्छा करनारो प्राणी प्रतिबंधकताने पामे. अर्थात् जे त्यांची निकलवा न दिये ते थायु कहेवाय . अथवा जवांतरने विषे जीवोने जे निश्चये उदय आवे तेने आयु कहीयें. यद्यपि सर्व कर्म उदय आवे , तथापि आयुष्यनी कांइएक विशेषता होय . केमके, बीजां बांधेलां सर्व कर्म कोई तेज जवमा उदयें आवे , कोश्क वली प्रदेशे जदये करी जुक्त कीधा ते जन्मांतरनेविषे विपाकोदये करी उदय श्रावतां नथी, अने श्रायु कर्मने विषे एम नथी. जे नवनुं श्रायु बांध्यु
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002168 |
| Book Title | Prakarana Ratnakar Part 4 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhimsinh Manek Shravak Mumbai |
| Publisher | Shravak Bhimsinh Manek |
| Publication Year | 1912 |
| Total Pages | 896 |
| Language | Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Literature |
| File Size | 27 MB |