________________
२८४
अध्यात्ममतपरीक्षा.
होय ते स्थापनाद्वेष कहेवाय. इव्यदेषना बे प्रकार:- एक कर्मव्य देष : बीजो नोकर्मव्यदेष. एमांना कर्मव्यदेषना चार प्रकार बे:- एक योग, बीजो बधमान, त्रीजो ब-5 घने चोथो उदीरणाप्राप्त. जे मोहनीयकर्मना पुजल बंध परिणामने श्रभिमुख थया होय ते योगकर्मव्य द्वेष कहेवाय; जे मोहनीय कर्म ना पुल बंधकियाना परिणामने पाम्या होय ते बध्यमानकर्मव्यदेष कहेवा य; जे मोहनीयकर्मना पुल बंधपरिणामनी निष्टाने पाम्या होय ते बदकर्म इव्य देषक वाय; ने जे मोहनीयकर्मना पुल उदयने पाम्या होय ते नदीर लाप्राप्तकर्मव्यद्वेष कहेवायले. तेम नोकर्मव्य देषना वे प्रकार बे :- एक वि श्रसा, बीजो प्रयोग. जे संध्याराग प्रमुख देखाय बे, ते विश्रसानोकर्मइव्यदेष कवाय; तथा जे वस्त्रादिकनेविषे कुसुंनादिक राग देखायचे ते प्रयोगनो कर्म इव्य देष कहेवाय बे. अने नावद्वेषना पण बे प्रकार बे:- एक उदयप्राप्त, बीजो परिणाम. मोहनीयकर्मनो जे उदय थाय ते उदयप्राप्तभाव द्वेष कहेवाय; श्रने मोहनीय कर्मपरिणामने पामे ते परिणामनाव द्वेष कहेवायले.
वे नयेक रागदेषनुं विवरण करे :- संग्रह नयनी रीतिए क्रोध तथा मान ए बन्ने प्रीतिनो परिणाम होवाथी द्वेष कहेवाय; खने माया तथा लोन ए बन्ने प्रीतिनो परिणाम होवाथी राग कहेवायडे. व्यवहारनयनी रीतिए मायानी योजना परना उपघातने अर्थे थायले माटे त्रीजी माया पण देषज कहेवाय. अने न्यायोपात्त इव्यप्रमुखनेविषे जे लोन थायले ते राग कहेवाय. परंतु अन्यायोपार्जित इव्यादिकने विषे जे लोन थायले ते राग कहेवाय नही म के, एथी कषायादिकनी उत्पत्ति थायले. ऋजुसूत्रनयनी रीतिए क्रोध
प्रीतिनोज परिणाम होवाथी एकांत द्वेष कहेवायडे. बाकीना त्रण जे मान, माया ने लोन ते एकांत द्वेष कहेवाय नही किंतु अनेकांत कहेवाय ; केम के, मान ज्यारे स्वोत्कर्ष परिणामरूप होय ने त्यारे राग कहेवायले, ने ज्यारे परनिंदापरिणामरूप होयळे त्यारे द्वेष कहेवायले. तेमज माया तथा लोन पण ज्यारे पूर्व परिणामरूप होय ते त्यारे राग कहेवाय बे; धने ज्यारे परोह परिणामरूप होय त्यारे द्वेष कहेवायले. धने शब्दनयनी रीतिए क्रोध तथा लोन ए बे कषायरूप होवाथी एमांना मान तथा माया प्रीतिना परिणा मरूपे थईने ज्यारे क्रोधमां प्रावीने मली जाय त्यारे ते देष कहेवायवे ; ने प्रीति ना परिणामरूपे थईने ज्यारे लोनमां खावी मली जाय त्यारे राग कहेवायले. ॥ २१ ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org