Page Text
________________
១២
अध्यात्ममतपरीक्षा.
स्थानके शुक्लथ्याननो संनव केम थाय ! ए तो योगनी परिणतिरूप नथी. केम के, ध्यानतो आत्मस्वनाव समवस्थानरूप ले. अने तेनी उत्पत्ति भावीरीते था यः- सुखनी तृमाएकरी मोहनीयकर्मने वश थयो थको जीव परव्यनेविषेप्र वृत्ति करेजे, ज्यारे मोहनीयकर्मनी न्यूनता थायजे, त्यारे परव्यनेविषे प्रवृत्ति थती नथी. एमथयाथी विषयनेविषे वैराग्य थाय ले. केमके, विषयनेविषे जे रा ग होय बे, ते विषय प्राप्तिपूर्वक होय. अने रागना अनावे वैराग्य होय. वैरा ग्यथकी मननो रोध थायले. केमके, मननी प्रवृत्ति विषयविना थती नथी. जेम तृणरहित स्थानकनेविषे पडेली अग्नि पोतानी मेसेज नाशने पामे. तेम विषय विना मन पोतानी मेलेज स्थिरताने पामेले. मननो निरोध थयाथी चंचलता मटी जाय. अने पनी मन एकाग्र थईने आत्मानेविषे प्रवृत्त थायले. ए यात्मस्वनाव ने ध्यान कहेले. यतः “जो ख विदमोहकलुसो, विषयविरत्तो मणेण संनित्ता; समवहिदो सहावे, सो अप्पाणे दवदिजा दा." इति प्रवचनसारे. एवं सह चेतन स्वनावरूप जे ध्यान ते, बाह्य व्यापार करतां, तथा परव्य अधिकरण क्रियाबत केम प्रगट थाय ? एनो निर्णय करे. ॥ ७ ॥
माण तिकरण पयत्तो, ण सहावो तेण जेण सिहस्स॥
श्द पाणविनागो, कह सुक्कक्षागनेआणं ॥ए ॥ व्या० मन वचन तथा कायारूप त्रिकरण एटले त्रण योगनो प्रयत्न कस्याथी ध्याननी सिदि थाय ले; माटे योगपरिणामरूप ध्यान ; परंतु उपयोगरूपज ध्यान नथी. अने लेश्या पण योगपरिणामरूप . तेथी योगपरिणामपणे तो ध्यान तथा लेश्या ए बन्ने सरखा ने; परंतु बन्नेनां लदणो जुदां जुदांजे. लेश्या जे डे ते योगनो चलाचल परिणाम , धने ध्यान जे जे ते योगनो निश्चल परिणा म . अयोगीने यद्यपि करणव्यापार नथी, तथापि बता मन वचन तथा काया ना निरोधरूप प्रयत्न करे बे ते प्रयत्ने करीने जे त्रणे योगनो निरोध थाय ने, ते नेज ध्यान कहेले. अने ही जो आत्मस्वनाव समवस्थानरूप ध्यान लश्ये तो सिध्ने पण ध्याननुं कर्तृत्व ठरशे. शास्त्रोमां तो सिनेविषे ध्यानप्रति सर्व कि यानो अनाव कहो. जो एम कहिये के, सि-बने व्यावहारिक ध्यान तो नथी, पण आत्मस्वनावरूप नैश्चयिक ध्यान तो . जो एम होय तो योगनो निरोध कस्या विना पूर्वकोमिपर्यंत केवलीने ध्याननो निषेध केम करयो ? आत्मस्वनाव सम
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002166 |
| Book Title | Prakarana Ratnakar Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhimsinh Manek Shravak Mumbai |
| Publisher | Shravak Bhimsinh Manek |
| Publication Year | 1876 |
| Total Pages | 364 |
| Language | Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Literature |
| File Size | 11 MB |